1. 1-§. Qurilishda axborot texnologiyalari fanining maqsadi, vazifalari va rivojlanish istiqbollari

Boshqaruv vazifalarini hal etish uchun tizimli tashkil etilgan axborot jarayonlarini amalga oshirish usul va vositalari majmuidir. U hisoblash texnikasi va aloqa vositalaridan foydalaniladigan rivojlangan dasturiy ta’minotni qo’llash bazasida bajariladi. Axborot texnologiyasining amalga oshirishdagi texnik vositalarning asosiy qismi kompyuter texnikasi tashkil etgani uchun axborot texnologiyasi, ayniqsa zamonaviy axborot texnologiyasi deganda kompyuter axborot texnologiyasi tushuniladi.

• Boshqaruv vazifalarini hal etish uchun tizimli tashkil etilgan axborot jarayonlarini amalga oshirish usul va vositalari majmuidir. U hisoblash texnikasi va aloqa vositalaridan foydalaniladigan rivojlangan dasturiy ta’minotni qo’llash bazasida bajariladi. Axborot texnologiyasining amalga oshirishdagi texnik vositalarning asosiy qismi kompyuter texnikasi tashkil etgani uchun axborot texnologiyasi, ayniqsa zamonaviy axborot texnologiyasi deganda kompyuter axborot texnologiyasi tushuniladi.

16 Zamonaviy axborot texnologiyasi Shaxsiy kompyuter va telekommunikatsiya vositalaridan foydalanuvchi uchun qulay “interfeys” li axborot texnologiyasidir. Ma’lum bir turdagi kompyuter uchun mo’ljallangan bir yoki bir necha o’zaro bog’liq dasturiy mahsulotlar zamonaviy axborot texnologiyalarining vositasi sanaladi. Axborot texnologiyasining asosiy elementlari. Zamonaviy axborot texnologiyasining asosiy elementlari quyidagicha: ma’lum bir vaqt davomida axborotni kiritish va qayta o’zgartirish; tasvirni kiritish va unga ishlov berish; signal axboroti paydo bo’lgan yerda uni qayta ishlash; og’zaki axborotni qayta ishlash; foydalanuvchining shaxsiy kompyuter bilan faol muloqoti; turli axborot tizimlarida mashinali modellashtirish; axborot almashuvining tarmoq texnologiyasi (dialog yuritish, video va telekommunikatsiya, elektron pocha, vidioteka va h.k.); taqsimlangan tarmoq tizimlarida ma’lumotlarni multiprotsessor asosida qayta ishlash; mahalliy, mintaqaviy va halqaro tarmoqlar bo’yicha axborotni tezkor tarqatish. Axborot texnologiyasining bazaviy texnologiyasi bo’lib quyidagilar hisoblanadi: texnik ta’minot texnologiyasi; telekommunikatsiya texnologiyasi; dasturiy ta’minot texnologiyasi. Bu texnologiyalar hisoblash tizimlari va tarmoqlari arxitekturasining aniq variantlari doirasida birgalikda harakat qiladi va birlashadi. Ularni ayrimlari axborot texnologiyasi rivojlanishida hal qiluvchi rol o’ynaydi.

• 16 Zamonaviy axborot texnologiyasi Shaxsiy kompyuter va telekommunikatsiya vositalaridan foydalanuvchi uchun qulay “interfeys” li axborot texnologiyasidir. Ma’lum bir turdagi kompyuter uchun mo’ljallangan bir yoki bir necha o’zaro bog’liq dasturiy mahsulotlar zamonaviy axborot texnologiyalarining vositasi sanaladi. Axborot texnologiyasining asosiy elementlari. Zamonaviy axborot texnologiyasining asosiy elementlari quyidagicha: ma’lum bir vaqt davomida axborotni kiritish va qayta o’zgartirish; tasvirni kiritish va unga ishlov berish; signal axboroti paydo bo’lgan yerda uni qayta ishlash; og’zaki axborotni qayta ishlash; foydalanuvchining shaxsiy kompyuter bilan faol muloqoti; turli axborot tizimlarida mashinali modellashtirish; axborot almashuvining tarmoq texnologiyasi (dialog yuritish, video va telekommunikatsiya, elektron pocha, vidioteka va h.k.); taqsimlangan tarmoq tizimlarida ma’lumotlarni multiprotsessor asosida qayta ishlash; mahalliy, mintaqaviy va halqaro tarmoqlar bo’yicha axborotni tezkor tarqatish. Axborot texnologiyasining bazaviy texnologiyasi bo’lib quyidagilar hisoblanadi: texnik ta’minot texnologiyasi; telekommunikatsiya texnologiyasi; dasturiy ta’minot texnologiyasi. Bu texnologiyalar hisoblash tizimlari va tarmoqlari arxitekturasining aniq variantlari doirasida birgalikda harakat qiladi va birlashadi. Ularni ayrimlari axborot texnologiyasi rivojlanishida hal qiluvchi rol o’ynaydi.