400
turi ta’mirlangan yo‘l bo‘lagida ma’lum bir vaqt oralig’dan keyin vaqti-vaqti bilan
takrorlanadi.
Davriylik tizimi asosida rejani ishlab
chiqishning birinchi bosqichi,
avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash doirasida bajarilishi lozim bo‘lgan
hamma ish turlari hisobga olingan, ishlarning barqaror nomenklaturasini tuzish
hisoblanadi. Har qaysi ish turi bo‘yicha davrning davomiyligi P va davr
koeffistienti K ko‘rsatkichlari aniqlanadi. Davr davomiyligi P vaqtning oralig’ini
tavsiflaydi. Bu vaqt oralig’ida mazkur ish yo‘lning usha bo‘lagida takrorlanadi va
bu yillar hisobida o‘lchanadi.
Davr koeffistienti K, rejali yilda joriy ta’mirlash
bilan yo‘l elementining (yoki uning qaysi ulushi) umumiy hajmi necha marta
ta’mirlanishi zarurligini ko‘rsatadi, mazkur koeffistient P kattaligiga teskari ifoda
bilan aniqlanadi K=1/P.
Davriylik ko‘rsatkichi bajarilgan ishlarni hisobga olish ma’lumotlarini
statistik qayta ishlash asosida yoki ekspertlar so‘rovnomasi bo‘yicha aniqlanadi.
Ekspertlar sifatida yo‘l ekspluatastiya korxonasining tajribali yo‘l ustalari va
muhandis-texnik xodimlari olinadi. Rejalashtirishning
keyingi bosqichi, yo‘l
elementlarini ta’mirlashning zarur yillik hajmini haqiqiy o‘lchashda aniqlash
hisoblanadi. Bunda K kattaligini elementning umumiy hajmiga (m, m
2
, dona va
shunga o‘xshashda) ko‘paytiriladi. Masalan, qora qoplamani o‘yiq ta’mirlash
uchun ishlarni bajarish davriyligi (yiliga bir, ikki va uch marta, K koeffistienti)
qoplama holatini baholashdan kelib chiqib aniqlangan. O‘yiq ta’mirlashda yo‘lning
7 km bo‘lagi "II" holatdagi bahoga va 53 km bo‘lagi "III"
holatdagi bahoga ega,
rejali topshiriqni bajarish uchun quyidagi hisoblashni amalga oshirish lozim:
7x1+53x2, bundan kelib chiqadiki, yil davomida 113 km qoplamani o‘yiq
ta’mirlash zarur.
Qatnov qismi kengligi 7,5 m bo‘lganda, ta’mirlanayotgan qoplama maydoni
847,5 ming m
2
ni tashkil qiladi. Cho‘qurlar maydoni ikkala yo‘l bo‘lagida
qoplama ustki yuzasining 1,5% ni tashkil qiladi deb hisoblasak. Unda yillik o‘yiq
ta’mirlash hajmi 12,713 ming m
2
ni tashkil qiladi. O‘yiqlar cho‘qurligi 50 mm
bo‘lganda issiq asfaltbeton qorishmasi (hajmiy og’irligi 2,25 t/m
3
) sarfi
(ShNQ
401
4.02.68-07 ning E68-15-1 ga asosan) me’yori 100 m
2
haqiqiy ta’mirlashga
11,9 t
ni tashkil qiladi.
Shunday ekan, o‘yiq ta’mirlashga asfaltbeton qorishmasi sarfi
quyidagiga teng: 12713x11,4:100=1449,28 t yiliga.
O‘yiq ta’mirlash uchun boshqa sarf-xarajatlar quyidagi jadval asosida
aniqlanadi (ShNK 4.02.68-07).
10.1-jadval.
