3
1-AMALIY MASHG’ULOT
Mashinali o‘qitishga kirish va uning asosiy tushunchalari, algoritmlari.
Mashinali o‘qitish turlari. Mashinali o‘qitish jarayonining umumiy
qadamlari.
Ishdan maqsad: Mashinali o‘qitish haqida tushunchalar hosil qilish va sun’iy
entellekt yaratish.
NAZARIY QISM
Mashinali o‘qitish orqali kompyuterlar nafaqat fotosuratlar va tasvirlardagi
yuzlarni,
balki landshaftlar, obyektlar, matn va raqamlarni ham tanib olishga
o‘rganadilar. Matn haqida gap ketganda kompyuterda o‘rganish
ham muhim
ahamiyatga ega: grammatikani tekshirish funksiyasi endi har qanday matn
muharririda va hattoki telefonlarda mavjud. Bundan tashqari, nafaqat so‘zlarning
imlosi,
balki kontekst, ma'no soyalari va boshqa nozik lingvistik jihatlar ham
hisobga olinadi. Bundan tashqari, inson aralashuvisiz (iqtisodiy, sport va b.q
masalalardam) yangiliklar maqolalarini yozish mumkin bo‘lgan dasturiy ta'minotlar
mavjud.
MO‘ bilan hal qilingan barcha vazifalar quyidagi toifalardan biriga kiradi. 1)
Regressiya masalasi - bu turli xil xususiyatlarga ega bo‘lgan obyektlar namunasiga
asoslangan bashorat. Chiqarilgan mahsulot haqiqiy songa ega bo‘lishi kerak (2, 35,
76.454 va boshqalar), masalan, kvartira narxi, olti oydan keyin xavfsizlik qiymati,
do‘konning keyingi oy uchun kutilayotgan daromadi, ko‘rko‘rona sinovlarda sharob
sifati. 2) Sinflashning vazifasi - bu xususiyatlar to‘plamiga
asoslangan kategorik
javobni olishdir. Javoblarning cheklangan soniga ega (odatda "ha" yoki "yo‘q"
formatida): fotosuratda mushuk bormi, inson qiyofasi tasvirlanganmi yoki bemor
saraton kasalligiga chalinganmi? 3) Klasterlash vazifasi - bu ma'lumotlarni
guruhlarga taqsimlash: uyali aloqa operatorining barcha mijozlarini to‘lov qobiliyati
darajasiga bo‘lish, kosmik obyektlarni u yoki bu toifaga (sayyora, yulduz, qora
tuynuk va boshqalar) ajratish. 4) O‘lchovni qisqartirish vazifasi, keyinchalik ularni
4
vizualizatsiya qilish uchun qulay bo‘lishi uchun (masalan, ma'lumotlarni siqish)
ko‘p sonli xususiyatlarni kichikroq (odatda 2-3) gacha kamaytirishdir.
Mashinada o‘qitish, kompyuterlar qanday qilib
aniq dasturlashtirilmagan
holda qanday qilib vazifalarni bajara olishlarini aniqlashni o‘z ichiga oladi. Bu
ma'lum bir vazifalarni bajarish uchun taqdim etilgan ma'lumotlardan kompyuterlarni
o‘rganishni o‘z ichiga oladi. Kompyuterlarga berilgan sodda vazifalar uchun
mashinaga qo‘yilgan muammoni hal qilish uchun zarur bo‘lgan barcha bosqichlarni
qanday bajarishni aytib beradigan algoritmlarni dasturlash mumkin;
kompyuter
tomonidan hech qanday o‘rganish kerak emas. Ilg'or vazifalar uchun kerakli
algoritmlarni qo‘lda yaratish inson uchun qiyin bo‘lishi mumkin. Amalda, inson
dasturchilariga kerakli har bir qadamni belgilashdan ko‘ra, mashinaga o‘z
algoritmini ishlab chiqishda yordam berish samaraliroq bo‘lishi mumkin.
Mashinada o‘qitish intizomi kompyuterlarni to‘liq qondiradigan
algoritm mavjud
bo‘lmagan vazifalarni bajarishga o‘rgatish uchun turli xil yondashuvlardan
foydalanadi.
