Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar. Kompyuter va tarmoq texnologiyalari hududlar
bo‘yicha tarqoq taqsimlangan hisoblash vositalarini yagona tizimga birlashtirish
zarurati tufayli kelib chiqqan ma‘lumotlarni qayta ishlash tizimlarining rivojlanish
yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Bunda protokollar, tarmoq texnologiyalari
foydalanuvchilarga keng turdagi xizmatlar to‘plamini taqdim etadi hamda vazifasi
bo‘yicha turli xil bo‘lgan avtomatlashtirilgan ma‘lumotni taqsimlangan holda qayta
ishlash tizimlarini yaratish imkonini beradi. Hozirda tarmoq texnologiyalari jadal
sur‘atlarda rivojlanmoqda. Uzatiluvchi axborot hajmining ortib borishi, tarmoqlar
ko‘lami hamda tarmoqlararo trafik hajmining ortib borayotgani ishlab
chiqaruvchilarni yangi axborotlarni ajratish, uzatish usullarini, marshrutizatsiya va
kommutatsiya hamda tarmoqlararo trafikni optimallash va samaradorlikni oshirish
maqsadida ularni kombinatsiyalashning yangi usullaridan (yangi usul yaratish yoki
borlarini kombinatsiyalash) foydalanuvchi yanada samarador va ―aqlli‖
qurilmalarni yaratishga undamoqda.
Bu jarayonda bir necha omillarga ahamiyat berish lozim:
aloqa qoidalari, protokollar/standartlar va protokollar steki .
Aloqa qoidalari aloqa o'rnatilishini ta‘minlaydi. Bunda
qoidani o’rnatishda :
Uzatuvchi va qabul qiluvchi aniqlab beriladi;
Aloqaning umumiy ‗tili‘ va ‗grammatika‘si belgilanadi;
Tezlik va yetkazib berish muddati aniqlanadi;
Tasdiqlash yoki kelishish talablari belgilanadi.
Xabarlarni kodlashda :
Ma'lumotni boshqa maqbul shaklga o'tkazish jarayoni kelishiladi.
