|
1-mavzu: Axborot xavfsizligining dolzarbligi. Reja
|
| bet | 1/5 | | Sana | 04.07.2022 | | Hajmi | 34.02 Kb. | | #24721 |
Bog'liq 1-mavzu Axborot xavfsizligining dolzarbligi. Reja
1-mavzu: Axborot xavfsizligining dolzarbligi.
Reja:
1. Axborot xavfsizligi tushunchasi.
2. Axborot himoyasi.
3. Axborot xavfsizligi siѐsati.
4. Axborotni himoyalash usullari.
Tayanch iboralar: axborot, xavfsizlik, zaiflik, tahdid, hujum,
butunlik, foydalanuvchanlik, maxfiylik, identifikatsiya, autentifikatsiya,
avtorizatsiya, huquqiy himoya, tashkiliy himoya, injiner-texnik himoya,
dasturiy himoya, aparat himoya, tarmoq xavfsizligi, operatsion tizim
xavfsizligi, dasturiy mahsulot xavfsizligi.
1.1 .Axborot xavfsizligi tushunchasi
Umumjahon axborot globallashuvi jaraѐnlari axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini nafaqat mamalakatlar iqtisodiѐti va boshqa sohalarida
joriy etish, balki axborot tizimlari xavfsizligini ta’minlashni ham
taqazo etmoqda. Axborot texnologiyalarini haѐtimizning har bir jabhasiga
kirib borishi, insonlarning axborotga bo‘lgan talablarini ortishi,
axborotni muhimlik darajasini ortishiga olib keladi. Buning natijasida esa, axborotni qo‘lga kiritishga qaratilgan hatti-harakatlar miqdori ortib
kelmoqda. Bu esa o‘z navbatida har jabhada axborot xavfsizligini
ta’minlash dolzarbligini bildiradi.
Axborot xavfsizligining an’anaviy timsollari
Axborot xavfsizligi ma’lumotlarni himoyalash usullari bilan
shug‘ullanadi. Axborot xavfsizligida ana’naviy timsollar sifatida 1.1-
rasmda ko‘rsatilgan, Alisa, Bob va Tridi olingan bo‘lib, Alisa va Bob
qonuniy foydalanuvchilar ѐki ―yaxshi odamlar‖, Tridi esa buzg‘unchi ѐki
niyati buzuq odam.
Xavfsizlik sohalari. Axborot xavfsizligini ta’minlash barcha
sohalarda amalga oshirilib, ular asosan quyidagilarga bo‘linadi:
– Tarmoq xavfsizligi;
– Web da xavfsizlikni ta’minlash;
– Ilova va operatsion tizim xavfsizligi.
Axborot xavfsizligi muammolari. Axborot xavfsizligida
muammolar turi ko‘p bo‘lib, ular asosan quyidagi sabablarga ko‘ra kelib
chiqadi1:
– Ko‘p zararli, xatoli dasturlarni mavjudligi;
– Niyati buzuq foydalanuvchilarni mavjudligi;
– Sotsial injiniring;
– Fizik himoya zaifliklari va hak.
1.1-rasm. Axborot xavfsizligi timsollari
Axborot xavfsizligida muammolarni ortishiga asosan quyidagilar
motivatsiya bo‘lishi mumkin:
– Foyda;
– Terrorizim;
– Harbiy soha va hak.
Axborot xavfsizligida mavjud muammolar xavflilik darajasiga
ko‘ra: zaiflik, tahdid va hujumga olib keluvchilarga bo‘lishi mumkin.
Zaiflik – bu tizimda mavjud bo‘lgan xavfsizlik muammoasi bo‘lib,
ular asosan tizimning yaxshi shakllantirilmaganligi ѐki sozlanmaganligi
sababli kelib chiqadi. Zaifliklar tizimlarda katta ѐki kichik tarzda
mavjud bo‘ladi.
Tahdid – bu mavjud bo‘lgan zaiflik natijasida bo‘lishi mumkin
bo‘lgan hujum turi bo‘lib, ular asosan tizimni kamchiliklarini o‘rganish
natijasida kelib chiqadi.
Hujum – bu mavjud tahdidni amalga oshirilgan ko‘rinishi bo‘lib,
bunda kutilgan tahdid amalga oshiriladi.
|
| |
