30
XULOSA
Tasviriy san’at inson zotini mehnatga, aql-idrokka, tafakkur qilishga, ijod
qilishga, go‘zallikka intilishga o‘rgatib, unda chiroyli, go‘zal ma’naviy dunyosini
yaratib keldi. Bugungi kunda tasviriy san’at odamlar
va uning jamiyati uchun
yuksak aql-idrok, chuqur bilim va tafakkur, go‘zal turmush va e’tiqod yaratishini
hamma yaxshi biladi.
Shuningdek, kuzatishlar
va ilmiy tadqiqotlar shuni
ko‘rsatmoqdaki, tasviriy san’at yoshlarga faqat ilm-tafakkur, go‘zal estetik ideallar
beribgina qolmay, odam zotining eng muhim jihatlarini, ya’ni kuzatish, ko‘rish,
idrok qilish va tafakkur-tasavvurlarini rivojlantiradigan bosh va asosiy vosita
ekanligi isbotlanmoqda. O‘quvchilar tasviriy san’at mashg‘ulotlarida narsalarni
ko‘radilar,
uning katta-kichikligini, shaklini, shaklidagi xunuk va chiroyli
elementlarini aniqlaydilar, narsa shaklini idrok etib, rang va tusini o‘rganishadi.
Narsa shaklini
idrok etish bilan birga, uning tasvirini yaratish tahlilini qilib, ong
faoliyati asosida naturani tasvirga aylantirib, daftar yuzigajoylashtirish bo‘yicha
hisob-kitob qilinadi. Shundan so‘ng natura tasviri daftar yuzasiga tushiriladi. Bu
mashg‘ulotlar davomida diqqat, idrok, xotira, tasawur, did, emotsiya rivojlanib,
rasm chizish malakasi ortadi. Chunki bu mashg‘ulotlarda o‘quvchi naturani
kuzatadi va ko‘radi, uni
ong faoliyatida tahlil qiladi, rang-tuslarini buyumlar
ichidan topib, uni qog‘ozga tushiradi. Lekin bu jarayon shunchalik murakkabki,
sog‘lom rivojlangan odam bolasigina uning uddasidan chiqa oladi. Qarangki, bu
jarayonda bolaning fikri chalg‘isa, boshqa yoqqa ketsa,
shakl chiqmaydi, rang
topilmaydi. Shu boisdan hamma bola ham rasm chiza olmaydi. Qadimgi Rim
ruhshunoslari tomonidan chiqarilgan hukm ham bir tomondan to ‘g‘ridir. Chunki
yuqoridagi faoliyatni faqat sog‘lom, ya’ni fiziologik va psixologik jihatdan
sog‘lom yetilgan bolagina amalga oshira oladi. Tasviriy san’at mashg‘ulotlarida
bolaning ko‘rish a’zolari takomillashib boradi. Chunki har bir mashg‘ulotda
narsalarni e’tibor bilan kuzatishga va ularni idrok etishga o‘rgatib, o‘z
diqqate’tiborini bir nuqtaga qaratish malakasi ham beriladi. Bu jarayon bolaning
ixtiyoriy diqqati barqaror bo‘lishini ham ta’minlaydi. Shuningdek, tasviriy san’at
mashg‘uloti o‘quvchilarni e’tiborli, zehn bilan faoliyat ko‘rsatishga o‘rgatib,
