|
1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti milliy libos va san’at fakultetiBog'liq choriyeva manzura7777777 5-markazlar, Kodirova M, kimyoviy-texnologiyaning-jarayonlari-va-qurilmalari, MAlumotnoma, RQLK mustaqil ish 51-NOMER5
I BOB.
UYGʻONISH DAVRI RASSOMLARINING
XIZMATLARI
1.1 Sharq uygʻonish davri keng koʻlamli
ishlar
Sharq Uygʻonish davri keng koʻlamli: taʼlim va tahlil, madrasamaorif
rivojlangan, ulkan kutubxonalarda yuz minglab jild kitoblar yigʻilgan, "xazinat
ulhikma", "dor ululum"larda tolibi ilmlar, ustozshogirdlar suhbati bardavom edi,
olimning obroʻeʼtibori yuksak qadrlandi. Sharq Uygʻonish davri yutuqlari Gʻarbiy
Yevropadagi Uygʻonish davriga bevosita taʼsir etgan. Chunki 12—14-asrlarda
musulmon olami bilan Yevropa davlatlari orasida aloqa kuchaygan edi. Ayniqsa,
tutash chegara mamlakatlari: Qurdoba (Ispaniya), Kavkaz, Bolqon ya.o. da bu
jarayon kuchli boʻlgan. Yevropaliklar Sharq olimlarining asarlarini lotin, ispan,
yahudiy tillariga qilingan tarjimalar orqali yoxud bevosita arab tilida oʻqib
oʻrganganlar. Ibn Sinoning "Tib qonunlari", "AshShifo", Forobiyning "Ilmlar
tasnifi", Ahmad Fargʻoniyning "Samo harakatlari va yulduzlar ilmining jami
kitobi", Muxammad Muso Xorazmiyning "Aljabr val muqobila", Ibn Rushd, Abu
Bakr Roziy asarlari tarjima qilinib, keyinchalik nashr etilgan. Algebra, algoritm
fanlari Xorazmiy asarlari tufayli shakllangan. "Tib qonunlari" 7 asr mobaynida
Yevropa untlarida tibbiyot darsligi sifatida xizmat qildi. Ibn Sino shogirdi Ibn
Rushd goyalari Italiya, Fransiya hurfikrligini boshlab bergan. Ibn Sino —
Avitsenna, Ibn Rushd — Averroes, Ahmad Fargʻoniy — Al Frageni, Abu Bakr
Roziy — Al Ramzats, Abu Maʼshar Balxiy — Albumazar degan lotincha nomlar
ostida mashhur boʻlgan. "Oʻsha paytda (13— 16-asr) jaholat changalidagi
Yevropaning koʻpgina qismida musulmonlar ilm charogʻini yoqdilar...; ispanlar
yozuvi ham, shimoliy oramiy yozuvi ham Osiyodan olingan; shim., gʻarbiy va
sharqiy Yevropa madaniyati yunon — rumo — arab urugʻidan unib chiqqandir"
(G.Gerder). Platon, Aristotel asarlari ham Yevropaga dastlab arabcha tarjima va
talqinlar orqali kirib borgan. "Sharkliklar Gʻarbni Aristotel falsafasi bilan
yoritdilar" (Gegel). Aniq fanlar va ularni oʻrganish usullarini, dehqonchilik va
chorvachilik ilmlari, dengizda suzish, qarbiy texnikani Yevropa sharqdan olib
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti milliy libos va san’at fakulteti
|
