|
1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti milliy libos va san’at fakultetiBog'liq choriyeva manzura7777777 5-markazlar, Kodirova M, kimyoviy-texnologiyaning-jarayonlari-va-qurilmalari8
zavqshavqini idrok qilishga daʼvat etilgan dunyoviy sahna asarlarini yaratishga
harakat qildilar (L. Ariosto, A. Politsiano, N. Makiavelli va boshqalar). Ispaniyada
Uygʻonish davridagi teatr rivoji M. Servantes va Lope de Vega, Angliyada U.
Shekspir ijodi bilan bogʻliqdir. Uygʻonish davrida teatr sanʼati professional
omillari kuchaydi, dramaturgiya va aktyorlik sanʼati nazariyasi qaror topdi, ilk
teatr binolari qurildi. Uygʻonish davri meʼmorligi qad. anʼanalarni oʻzlashtirib, uni
yangi mazmun bilan boyitdi, yangi meʼmoriy qurilmalar vujudga keldi, koʻp
qavatli uylar, yangi qiyofadagi jamoat binolari qad koʻtardi. Binoni tashqi va ichki
tomonlarini bezash, kenglikni tashkil etish borasida xam muayyan yutuqlarga
erishildi. Bu oʻzgarishlar Italiyaning Florensiya, Piza, Siyena, Genuya, Milan,
ayniqsa, Venetsiya sh.larida juda sezilarli boʻldi. Ulkan binolar, gʻoyat katta
gumbazli va bir nechta ustunli saroy va ibodatxonalar qurildi, ayniqsa,
florensiyalik meʼmorlar antik meʼmorlik anʼanalari va order tizimidan unumli
foydalandi. Bu anʼanalarni oʻrta asr Italiya meʼmorlik texnikasi yutuqlari, mahalliy
qurilish xom ashyolari va konstruksiyalari bilan uygʻunlashtirib, renessans
meʼmorligi uslubini yaratdilar. Devor sathi tekisligining yaxlitligiga eʼtibor
kuchaydi, meʼmorlik mujassamotining chizikli ritmi va mutanosibligiga, xonaning
kengligiga, uning yaxlit va koʻrkamligiga ahamiyat berila boshlandi; turar joy va
ibodatxonalar qurilishi ham yangilandi. Shaharning ijtimoiy maʼmuriy markazi
tarhi va tuzilishi bilan bogʻliq boʻlgan yangi tipi paydo boʻldi. Florensiyada
shakllangan yuksak Uygʻonish davrining mumtoz uslubi Rimaa, keyinroq
Venetsiyada monumental yodgorliklar (monumental sanʼat) yaratilishiga sabab
boʻldi. Yirik meʼmoriy ansambllar vujudga keldi, "ideal" shaharlarning loyihalari
yaratildi. Italiya meʼmorligida paydo boʻlgan yangi anʼanalar Uygʻonish davrining
buyuk meʼmorlari ishlarida uz aksini topdi. Jumladan, Filippo Brunelleski katta
gumbazli bino qurish muammosini hal qildi (diametri 42 m boʻlgan 8 qirrali
gumbazli SantaMariya del Fore sobori), L. Alberti oʻzi yaratgan yangi meʼmoriy
kompozitsiyalarini ilmiy nazariy bayon qilgan "Meʼmorlik toʻgʻrisida 10 kitob"
asari bilan nazariyotchi olim sifatida namoyon boʻldi. Shu tarzda yuksak
Uygʻonish davri meʼmorligi uslubiga zamin yaratildi. Yuksak Uygʻonish davri
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti milliy libos va san’at fakulteti
|
