|
1. Yer tuzishning mohiyati va tushunchasi
|
| bet | 1/6 | | Sana | 15.03.2022 | | Hajmi | 132 Kb. | | #18684 |
Bog'liq yer uchastkalari bo\'lgan huquqlar 1. Тема МПБ как наука
Reja:
Kirish
1. Yer tuzishning mohiyati va tushunchasi.
2. Istiqbolga mo`ljallangan va loyihalash oldidan yer tuzish.
3. Xo`jaliklararo yer tuzish.
4. Ichki xo`jalik yer tuzish.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari muhokamasi portalida “O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksi qabul qilinishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish, shuningdek, ayrim qonun hujjatlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi e'lon qilindi.
O‘zbekiston Respublikasining 1998 yil 28 avgustda qabul qilingan 667-I–son Qonuni bilan amalga kiritilgan “Davlat yer kadastri to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasining Qonuniga quyidagi o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritiladi:
13-modda quyidagi tahrirda bayon etiladi:
“13-modda. Yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish
Yer uchastkalaridan foydalanish huquqini, yer uchastkalarini ijaraga olish huquqini, yer uchastkasiga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqini, shuningdek, yer uchastkalariga bo‘lgan mulk huquqini, shu jumladan servitutlar to‘g‘risidagi bitimlarni va boshqa cheklovlarni hamda ushbu huquqlarning bekor qilinishini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish ko‘chmas mulkka (yer uchastkalari, bino va inshootlar, ko‘p yillik dov-daraxtlarga) bo‘lgan huquqlarning va ularga doir bitimlarning davlat reyestriga tegishli ma'lumotlarni kiritish orqali yer uchastkasi joylashgan tumanda (shaharda) amalga oshiriladi.
Yer uchastkalaridan foydalanuvchi, ularni ijaraga olgan, unga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qiluvchi, shuningdek, mulk qilib olgan yuridik va jismoniy shaxslar yer uchastkalariga bo‘lgan o‘z huquqini belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazishlari shart.
Yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarning yuzaga kelishi, o‘zgaga o‘tishi, cheklanishi va bekor qilinishi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim. Yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarni ro‘yxatga olganlik uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazish yig‘imi undiriladi.
Yuridik va jismoniy shaxslarning yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarini davlat ro‘yxatdan o‘tkazish yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlar to‘g‘risidagi zarur hujjatlar ilova etilgan ariza kelib tushgan paytdan e'tiboran ikki kun muddatda O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastr davlat qo‘mitasining “O‘zdaverloyiha” davlat ilmiy-loyihalash instituti tomonidan amalga oshiriladi, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
Yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarning yuzaga kelishi va boshqa shaxsga o‘tishi davlat ro‘yxatidan o‘tganlik to‘g‘risidagi ko‘chmas mulk obektlariga bo‘lgan huquqlarning davlat reyestridan elektron ko‘chirma beriladi.
Yer uchastkasiga bo‘lgan, belgilangan tartibda yuzaga kelgan huquq davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgandan so‘ng kuchga kiradi”;
15-modda quyidagi tahrirda bayon etiladi:
“15-modda. Yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish asoslari
Yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarni belgilovchi, o‘zgartiruvchi yoki bekor qiluvchi hujjatlar ana shu huquqlarni davlat ro‘yxatdan o‘tkazish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Yer uchastkalaridan foydalanish huquqi, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi tegishincha tuman(shahar), Toshkent shahri, viloyatlar hokimlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yer berish to‘g‘risidagi qarorlari asosida ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
Yerlarni ijaraga olish huquqi yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasi asosida ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
Yer uchastkalariga bo‘lgan mulk huquqi bunday huquqqa oid davlat orderi, oldi-sotdi shartnomalari va yer uchastkalariga bo‘lgan mulk huquqi yuzaga kelishiga asos bo‘ladigan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hujjatlarga asosan ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
Binoga, imoratga va inshootga va boshqa ko‘chmas mulkka bo‘lgan mulk huquqi boshqa shaxsga o‘tishi natijasida yuzaga kelgan yer uchastkasidan foydalanish huquqi, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi ana shu mulklarning oldi-sotdisi, almashtirilganligi to‘g‘risidagi tegishli shartnomalar, hadya etilganligi, vasiyat qilinganligi haqidagi yer uchastkasiga oid tegishli bitimlar asosida ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
Servitutlar to‘g‘risidagi bitimlar hamda yer uchastkalaridan foydalanish, ularni ijaraga olish, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish, mulk huquqlariga doir boshqa cheklashlar tegishli shartnomalar, sudning qarorlari asosida ro‘yxatdan o‘tkaziladi”;
“16-modda. Yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish uchun asoslar
Yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish uchun quyidagilar asos bo‘ladi:
davlat ro‘yxatidan o‘tkazish organida mazkur yer uchastkasining kimga tegishli ekanligi to‘g‘risida nizo borligidan dalolat beruvchi hujjatlarning mavjudligi;
davlat ro‘yxatidan o‘tkazish organida mazkur yer uchastkasi qonunda belgilangan tartibda olib qo‘yilganligi to‘g‘risidagi ma'lumotlarning mavjudligi;
joyida o‘tkazilgan o‘rganishlar va tekshirishlar jarayonida yer uchastkasini o‘zboshimchalik bilan egallab olish holatining aniqlanishi.
Yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarni va yer uchastkalariga oid bitimlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish rad etilganligi yoki ro‘yxatdan o‘tkazish muddatlarining buzilganligi yuzasidan belgilangan tartibda sudga shikoyat qilinishi mumkin”;
Yer maydonlarining miqdori va sifati ularning haqiqiy holati va ulardan foydalanilishiga qarab, yer uchastkalari va maydonlari, ma'muriy hududiy birliklar kesimida O‘zbekiston Respublikasi hududi bo‘yicha hisobga olinadi.
Yer uchastkalari bo‘yicha yer maydonlari miqdori yer uchastkalarining o‘lchami, ularning qiymati va talab qilinadigan o‘lchash aniqligiga qarab, geodezik va (yoki) kartometrik usullarda hisobga olinadi.
Yer maydonlari miqdori yer uchastkalari doirasida asosan kartometrik usulda hisobga olinadi.
Yerlarning sifatini hisobga olish tabiiy-qishloq xo‘jaligi bo‘yicha rayonlashtirishni, tuproq va yerlarni tasniflashni, ularni agronomik, ekologik, texnologik va shaharsozlik belgilari bo‘yicha tavsiflashni, tuproqni guruhlarga ajratishni o‘z ichiga oladi.
Yer maydonlarining miqdorini va sifatini hisobga olish asosiy va joriy turlarga bo‘linadi.
Yerlarni hisobga olishning asosiy turi (yer uchastkalarini xatlovdan o‘tkazish) joyning o‘zida yer uchastkalarining va maydonlarining chegaralari, joylashgan o‘rni, holati va ulardan foydalanish xususiyatiga doir o‘zgarishlar to‘planganligiga qarab davriy ravishda o‘tkaziladi, bunda yerlarning plan-kartografik asosi tegishli masshtablarda yangilanishi, tuproq, geobotanik va boshqa xil izlanish va tadqiqotlar o‘tkazilishi shart.
Yerlarning joriy hisobi kadastr hujjatlari va ma'lumotlarining to‘g‘ri bo‘lishini ta'minlash maqsadida yuritiladi, bunda yerlarning huquqiy,miqdoriy, sifat holatlarida va ulardan foydalanish borasida yuz bergan o‘zgarishlar aniqlanadi hamda ro‘yxatdan o‘tkaziladi. Davlat yer kadastrini yuritish vazifasi yuklatilgan tegishli organlarga yer uchastkalaridan foydalanuvchilar, yer uchastkalarining ijarachilari, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qiluvchilari va mulkdorlari sodir bo‘lgan o‘zgarishlar to‘g‘risida bir oy muddatda axborot berishlari shart.
Yerlarning o‘lchami, joylashgan joyi, yer turlari va sifat holatiga oid qayd etiladigan ma'lumotlar yerni hisobga olish axborotini tashkil etadi”;
19-modda quyidagi tahrirda bayon etiladi:
“19-modda. Yerlarning qiymat bahosi
Barcha toifadagi yerlarning qiymat bahosini chiqarish natura va qiymat ko‘rsatkichlari tizimi yordamida amalga oshiriladi.
Turli maqsadlarga mo‘ljallangan yerlardan foydalanish samaradorligi darajasini aniqlash, yer uchun to‘lanadigan haq va uning normativ bahosini hisoblab chiqarish, yerlarni kimoshdi savdosi asosida realizatsiya qilish paytida boshlang‘ich bahosini belgilash uchun yerlarning qiymat bahosi aniqlanadi.
Yerlarning qiymat bahosiga doir ma'lumotlar yer bahosiga oid axborotni tashkil etadi”;
20-modda quyidagi tahrirda bayon etiladi:
“20-modda. Tuman (shahar) yer kadastri daftari
Tuman (shahar) yer kadastri daftari yerlarni hisobga olish va ularni baholash bo‘yicha asosiy hujjat bo‘lib, yer uchastkasining joylashgan joyi, qaysi maqsadda foydalanishga mo‘ljallanganligini, yer uchastkasidan foydalanish, yer uchastkasini ijaraga olish huquqlarini, shuningdek, yer uchastkasiga bo‘lgan meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish hamda mulk huquqlarini aniqlash uchun zarur bo‘lgan ma'lumotlarni o‘z ichiga oladi, u yer uchastkalari maydonining miqdor va sifat holati hamda qiymati to‘g‘risidagi asosiy axborot manbai hisoblanadi.
Yer kadastri daftarining ma'lumotlari yerlardan foydalanish, ularni muhofaza qilish, yerlarni davlat va jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yish va berish, yer uchun haq to‘lash miqdorini aniqlashda, yer tuzishda, xo‘jalik faoliyatini baholashda hamda yerlardan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa chora-tadbirlarni amalga oshirishda foydalaniladi.
Yer kadastri daftari maxsus ishlab chiqilgan dasturiy mahsulot bo‘yicha kompyuterda elektron shaklida yer fondining toifalari, kichik toifalari va turlari, har bir yerdan foydalanuvchilarning yer maydonlari konturlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining “O‘zdaverloyiha” davlat ilmiy-loyihalash instituti tomonidan budjet mablag‘lari yoki boshqa manbalar hisobidan yuritiladi. Yer uchastkalarining foydalanuvchilari, chegaralari, maydoni, yer turlari, sifati va qiymati to‘g‘risidagi o‘zgarishlar yer kadastri daftariga muntazam ravishda kiritib boriladi va joriy yil davomida har qanday muddatga yer to‘g‘risida aniq ma'lumotlar bo‘lishi ta'minlanadi.
Yer kadastri daftarining ma'lumotlari yil yakuni bo‘yicha qog‘oz shaklida foydalanish va saqlash uchun bosib chiqariladi, tegishli imzolar bilan rasmiylashtiriladi va maxsus yig‘majild sifatida saqlanadi.
Yer tuzishning ma`nosi Yer Kodeksining 12- moddasida o`z aksini topgan. Unga ko`ra, yer tuzish, yerlardan foydalanish va ularni muhofaza qilishni tashkil etishga, yer resurslarini hisobga olish va baholashga, qulay ekologik muhitni vujudga keltirishga va tabiiy landshaftlarni yaxshilashga, yer tuzishning hududiy va ichki xo`jalik rejalarini tuzishga qaratilgan tadbirlar tizimini o`z ichiga oladi.
Yer Kodeksining ushbu moddasi mazmunidan ko`rinib turibdiki, yer tuzishning asosiy vazifasi xalq xo`jaligining hamma tarmoqlarida yerlardan samarali foydalanishni tashkil etishdir. Uning yordamida yerlardan foydalanishning qulay sharoitlari tashkil etildi, hududiy, tarmoq, individual (ichki xo`jalik) xususiyatlari hisobga olinadi.
Yer tuzishning negizida yer to`¦risidagi qonun hujjatlari talablariga qat`iy rioya qilish, yerdan foydalanish va egalik qilishning tabiiy qishloq xo`jalik mintaqalariga bo`linishini hisobga olish va barcha shakldagi yerga egalik qiluvchilar, yerdan foydalanuvchilar, yer ijarachilari, yer mulkdorlari maqomining hamda yer uchastkalari sifati va joylashgan joyi bo`yicha har xil bo`lgan yerlarda xo`jalik yuritishning bir xil va teng sharoitlarini ta`minlash masalalari yotadi. Yer uchastkalarining miqdori (o`lchami), sifati, qiymat bahosi va joylashgan joyi bo`yicha yer soli¦ining belgilanishi, ijara haqi to`lash, qishloq xo`jalik kooperativlarining pay jam¦armasini belgilash, shuningdek yer ajratib berishdan xo`jalik yurituvchi subyektlarning ko`rgan zarari va nobudgarchiligi o`rnini qoplash bo`yicha ma`lumotlarni yi¦ish ham yer tuzishning asosiy masalalaridan biri bo`lib hisoblanadi.
Yer tuzish ishlarining amalga oshirilishi qishloq xo`jaligida xo`jalik yuritishning zamonaviy shakllarini tadbiq etish, mehnatning samarali uslublarini belgilash, almashlab ekish va melioratsiyani qo`llash uchun ma`lumotli asos bo`ladi.
Yer tuzish ishlari O`zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasi, mahalliy davlat hokimiyati organlari qaroriga yoki yuridik va jismoniy shaxslarning talabnomalariga muvofiq yer tuzish xizmati organlari tomonidan amalga oshiriladi.
Yer tuzish xizmati organlarining faoliyatini umumlashtiradigan bo`lsak, ular umumdavlat, tarmoq, idoraviy, xo`jaliklararo hamda ichki xo`jalik kabi yer tuzish ishlarini amalga oshiradi.
Umumdavlat yer tuzish ishlari amalga oshirilganda yer hududlarining asosiy maqsadiy foydalanish ko`rsatkichlari aniqlanadi; yer zahiralaridan samarali foydalanish va muhofaza qilishning katta hududiy, majmua rejalari ishlab chiqiladi; viloyatlar, tumanlar, shaharlar va boshqa aholi joylarida yerdan foydalanishning bosh alohida-alohida samarali usullari ishlab chiqiladi yoki rejalashtiriladi va istiqbollari belgilanadi; yerlarni yaxshilash (melioratsiya qilish), qayta tiklash (rekultivatsiya qilish), suv va shamol yemirishiga qarshi kurash maqsadli dasturlari ishlab chiqiladi.
Bundan tashqari umumdavlat miqiyosida yer tuzish olib borilganda tarmoqlararo yerlarni taqsimlashning uzoq muddatli va qisqa muddatli rejalari va istiqbollari ilmiy asoslarda ishlab chiqiladi. Bunda xalq xo`jaligi tarmoqlarining yer zahiralariga bo`lgan kelgusi talablari chamalanadi, foydalanilmayotgan va yomon foydalanilayotgan yerlar aniqlanadi. Umumdavlat yer tuzish ishlarida amalga oshiriladigan tadbirlarning hammasi yerdan foydalanishning bosh (hududiy) sxemalarida hamda dasturlarda o`z aksini topadi.
Yer tuzish tarmoq (masalan, agrar majmua) va idora (masalan, qishloq va suv xo`jaligi vazirligi) bo`yicha amalga oshirilganda yer egalari va yerdan foydalanuvchilar yer uchastkalarini biriktirib berish jarayoni va yerdan foydalanuvchilar va yer egalari ixtiyorida bo`lgan yerlarning hosildorligini oshirish, yaxshilash va muhofaza qilish, ekologik holatini so¦lomlashtirishni ta`minlashga qaratilgan tadbirlar ishlab chiqiladi.
Har bir tarmoq yoki idora bo`yicha o`tkaziladigan yer tuzish o`z xususiyatlariga ega bo`lishi mumkin. Masalan, sanoat korxonalari ehtiyoji uchun beriladigan yerlar bo`yicha olib boriladigan yer tuzish ishlari, qishloq xo`jaligi korxonalariga beriladigan yerlar bo`yicha olib boriladigan yer tuzish ishlaridan bir muncha farq qiladi.
Yer kodeksining 12-moddasida yer tuzish ishlarining to`rtta turi ko`rsatilgan: 1) istiqbolga mo`ljallangan; 2) loyihalash oldidan; 3) xo`jaliklararo; 4) ichki xo`jalik yer tuzishi. Yer tuzishning ushbu turlari bir-biridan yer uchastkalarining joylashgan hududi (mamlakat, viloyat, tuman, shahar, xo`jalik va h.k.), yer tuzish ishlarini amalga oshirishga asos bo`ladigan yuridik hujjat (davlat hokimiyati qarori, yuridik yoki jismoniy shaxslarning talabnomalari), amalga oshirish muddati (istiqbolli, loyiha oldi, loyihadan so`ng va h.k.), xo`jalik yurituvchi subyektlarga qaratilganligi (xo`jaliklararo yoki ichki xo`jalik) yoki qaratilmaganligi (istiqbolli, loyihaoldi) va boshqa jihatlari bilan farq qiladi.
Yer tuzish ishlari davlat budjeti hisobidan bajariladi. Qishloq xo`jalik yerlarini tashkil qilish, yerlarni yaxshilash hamda muhofaza qilish, eroziyaga qarshi melioratsiya tadbirlarini moliyalashtirish yuridik va jismoniy shaxslar hisobidan bajarilishi mumkin.
Yer tuzish tartibida yerlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish bilan bo¦liq boshqa loyihalar ham ishlab chiqilishi mumkin.
Yer tuzish tarkibida topografiya-geodeziya, kartografiya, tuproq, agrokimyo, geobotanika jihatdan tarixiy-madaniy va boshqa yo`nalishlarda tekshirishlar hamda izlanishlar olib borish nazarda tutiladi.
Yer tuzishga taalluqli bo`lgan ishlarning bajarilishini yer tuzish jarayoni deb yuritiladi. Yer tuzish jarayonida barcha amaliy, bir-biriga bo¦liq, bir-birini taqozo etadigan protsessual harakatlar bajariladi.
Yer tuzish jarayoni deganda, alohida yer tuzish harakatlarini bajarishning umumiy tartibi tushiniladi. O`zbekistonda yer tuzish quyidagi belgilardan iborat:
yer tuzishni o`tkazish to`¦risida ariza berish;
yer tuzish loyihasini tayyorlashga oid tashkiliy ishlar;
yer tuzish loyihasini tayyorlash;
loyihani ko`rib chiqish va uni tasdiqlash;
loyihani naturaga (joyning o`ziga) ko`chirish;
yer tuzish hujjatlari va materiallarini rasmiylashtirish va berish;
yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va ijarachilar tomonidan yer tuzish loyihalarining amalga oshirilishi ustidan yer tuzishning tarkibiy qismi bo`lgan mualliflik nazoratini olib borish.
Åð òóçèø ëîyihasini tuzish o`zining mazmuni va ahamiyati jihatidan yer tuzish jarayonining asosiy bosqichi hisoblanadi. Chizma (loyiha rejasi) va matn qismlaridan iborat bo`lgan yer tuzish loyihasi bu bosqichda asosiy yuridik hujjat hisoblanadi. Loyihada yer tuzish obyektining xususiyatlari inobatga olingan holda yerdan foydalanish iloji boricha oqilona va samarali foydalanish iqtisodiy asoslantiriladi va ishlab chiqiladi.
Yer tuzish loyihalari tegishli yer egalari, yerdan foydalanuvchilar, ijarachilar ishtirokida va vakolatli davlat organlarining tasdi¦idan so`ng belgilangan namunadagi chegara belgilari bilan yer uchastkasi va dalaning chegaralari ko`rsatilgan holda íàòóðàãà (joyning o`ziga) o`tkaziladi. Åð tuzish tartibida belgilangan hududni tashkil etish mulkdorlarga, yer egalariga, yerdan foydalanuvchilarga va ijarachilar uchun majburiy hisoblanadi.
Loyihani tasdiqlash bosqichi år tuzish jarayonlarining bajarilishi va loyihani natura(joyning o`zi)ga o`tkazishni amalga oshirishga asos bo`lib, loyihani tasdiqlagan davlat organining qarori (farmoyishi) hisoblanadi.
Tasdiqlangan yer tuzish loyihasi chegaralarini belgilash orqali natura (joyning o`zi)ga ko`chiriladi. Yer tuzish loyihasini naturaga ko`chirishda manfaatdor mulk egalarining vakillari, yerdan foydalanuvchilar, ijarachilar qatnashadilar. Bajarilgan ish belgilangan tartibdagi akt va ko`chirish chegaralarining ish chizmalari ilova qilingan holda rasmiylashtiriladi.
Tasdiqlangan va naturaga o`tkazilgan yer tuzish loyihalariga asosan mulkdorlarga, yer egalariga va yerdan foydalanuvchilarga yerga nisbatan mulk huquqi, yerga egalik qilish huquqi va yerdan foydalanish huquqi davlat guvohnomalari (aktlari) beriladi. Shuningdek loyiha hujjatlari va boshqa yer tuzish hujjatlari ham beriladi.
2§. Istiqbolga mo`ljallangan va loyihalash oldidan yer tuzish.
Yer kodeksida istiqbolga mo`ljallangan va loyihalash oldidan amalga oshiriladigan yer tuzish ishlari alohida-alohida tur yer tuzish qilib belgilangan bo`lsa-da, har ikkala turdagi yer tuzish ishlarida bir xildagi tadbirlar amalga oshiriladi. Masalan, istiqbolga mo`ljallangan yer tuzishda ham loyihalash oldidan amalga oshiriladigan yer tuzilishida ham tumanlar va viloyatlarning yer tuzilishi chizmalari yoki alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning joylashishi va chegaralari belgilanishini asoslash tadbirlari bajarilishi mumkin.
Shunga qaramay istiqbolga mo`ljallangan va loyihalash oldidan amalga oshiriladigan yer tuzish bir-biridan birmuncha farq qiladi. Istiqbolga mo`ljallangan yer tuzishda yer hududlarining miqyosi (mamalaka
|
| |
