|
2. Bilimlarni taqdim etish modellari
|
| bet | 3/5 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 376,63 Kb. | | #126537 |
Bog'liq SI 3 uzbFreym modellari. Ushbu turdagi model birinchi marta 1974 yilda sun'iy intellekt bo’yicha shug’ullangan olimlardan biri, Massachuset texnologiya instituti (AQSh) professori Marvin Minski tomonidan taklif qilingan. Freym ostida (frame = "ramka", "asos", "panjara (to’qima)") obyektning ma'lum bir minimal tavsifi tushuniladi, ya'ni uning bunday xususiyatlari (atributlari) to'plami hisoblanadi, ularsiz ushbu obyektni tasvirlab bo'lmaydi.
Umuman olganda, freymni 2-rasmda ko'rsatilgan struktura sifatida ifodalanishi mumkin. Bu erda freymning tavsifi quyidagicha amalga oshiriladi:
bu erda freym nomi: uyaning nomi; uyaning qiymati; biriktirilgan protsedura nomi (ixtiyoriy parametr).
\
2-rasm. Freym strukturasi.
Uyalar-bu freymning ba'zi to'ldirilmagan strukturaviy elementlari bo'lib, ularni to'ldirish ushbu freymning ko'rib chiqilayotgan vaziyatga (hodisaga, ob'ektga) mos kelishiga olib keladi. To'ldirilmagan uyalarga ega bo'lgan freymlar prototip freym (yoki protofreym) deb ataladi. To'ldirilgan uyasi bo'lgan freymlar freym misoli (yoki freym namunasi) deb ataladi. Ma'lumotlar sifatida freym protseduralarga murojaatlarni o'z ichiga olishi mumkin (biriktirilgan protseduralar deb ataladi).
Freym namunasida uya qiymatlarini to'ldirishning turli usullari mavjud: standart bo'yicha bilimlar bazasida saqlangan prototip freymdan;
freym xususiyatlarini meros qilib olish orqali;
biriktirilgan tartib orqali;
aniq foydalanuvchi dialogidan; ma'lumotlar bazasidan.
3-rasmda "Shaxsiy kompyuter" freymining namunasi ko'rsatilgan.
3-rasm "Shaxsiy kompyuter" freymi.
Freymlarning muhim xususiyati ularning joylashishi, ya'ni. uyaning qiymati, o'z navbatida, pastki darajadagi uyalar to'plami bo'lishi mumkin. Semantik tarmoqlar singari, bilimlarni taqdim etishning freym modellari ob'ektning atributlari o'rtasidagi eng muhim munosabatlarni tavsiflashga, meros printsipi asosida tezkor xulosa chiqarishga imkon beradi. Shunday qilib, freym modellari o'rganilayotgan ob'ektlarning tuzilishi to'g'risidagi ma'lumotlarni saqlagan holda bilimlarni tashkil qilishning kuchli va samarali vositasi sifatida ishlaydi.
|
| |
