• Ikkinchidan
  • Uchinchidan
  • To’rtinchidan
  • 2 Боб На¢д пулсиз ¦исоб-китоблар ва нот¤ловлар муаммоси




    Download 0.64 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet9/92
    Sana27.02.2023
    Hajmi0.64 Mb.
    #43723
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   92
    Bog'liq
    19.y.Banklarda-hisob-va-tolov-tizimi-o.qol .-K.N.Navrozova-T.-2005y.
    Axborot, “Порлоқ” ва “Равнақ” ғўза навлари ўзида ноёб хусусиятларни жамлаган, Kompressor
    Birinchidan, aylanma mablag’larning aylanishining uzluksizligini ta’minlash 
    lozim
    g
    ya’ni xo’jalikda ishlab chiqarishning rivojlanishiga to’siq bo’lmasligi 
    kerak. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarga tegishli bo’lgan mablag’lar doimiy 
    harakatda bo’lishi kerak. Ularning doimiy ravishda doiraviy aylanishda bo’lishi 
    naqd pulsiz hisob-kitoblarning ijobiy ta’siri natijasida bo’ladi. 
    Ikkinchidan, naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirishning muddatliligi 
    deb qarash mumkin. Bu talabning mohiyati shundan iboratki, naqd pulsiz hisob-
    kitoblarni amalga oshirish vaqt jihatidan ularning ma’lum bir davrda yoki ma’lum 
    bir muddatda amalga oshirilishini taqoza qiladi. Ularni amalga oshirish vaqti 
    qanchalik kam bo’ladigan bo’lsa

    naqd pulsiz hisob-kitoblar shunchalik tez amalga 
    oshirilsa, xo’jalik yurituvchi sub’ektlar bo’lgan mol etkazib beruvchilar, xizmat 
    ko’rsatuvchilar va iste’molchilar o’rtasida molni etkazib berish va ularning pulini 
    undirib olish shunchalik qisqa va tez muddatlarda amalga oshirilsa, naqd pulsiz 
    hisob-kitoblarning samaradorligi shuncha yuqori bo’ladi. 
    Uchinchidan, to’lovlarni amalga oshirishdagi javobgarlik masalasi 
    hisoblanadi. Naqd pulsiz hisob-kitoblarning amalga oshirishning oldiga qo’yilgan 
    bu talab ham naqd pulsiz hisob-kitoblarning mohiyatini ochib berishga xizmat 
    qiladi. Bu talabning mavjud bo’lishi yuqoridagi ikki talabning bajarilishida o’zining 
    ijobiy ta’sirini ko’rsatadi. Naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirishda 
    javobgarlikning bo’lishi pul mablag’larining doiraviy aylanishiga ijobiy ta’sir 
    ko’rsatadi. Javobgarlikning bo’lmasligi aksincha, mablag’larning kunlarda 
    aylanishini sekinlashtiradi. Mablag’lardan etarli darajada samarali foydalanmaslik 
    oqibatida noto’lovlarning haddan tashqari oshib ketishiga, pirovardida mamlakat 


    22
    iqtisodiyotining izdan chiqishiga olib keladi. 
    To’rtinchidan, majburiyatlarning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish. 
    Bu talab naqd pulsiz hisob-kitoblarning amalga oshirilishida majburiyat shartining 
    ya’ni shartnoma shartlarining bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish 
    imkoniyatining mavjud ekanligidir. 
    Shu narsani ta’kidlab o’tish joizki, O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki 
    to’lovlarni o’z vaqtida o’tkazilishi va tijorat banklari vakillik varaqalari holati 
    bo’yicha nazorat o’rnatgan. Bank vakillik varaqalarida mablag’ning etarli 
    bo’lmasligi yoki boshqa sabablarga ko’ra o’z mijozlari talabini bajara olmasa tijorat 
    banklariga nisbatan qonunchilikda belgilangan tartibda chora ko’riladi. 
    Bizning mamlakatimizda naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirish tartibini 
    Markaziy bank belgilaydi va ushbu tartibning bajarilishi bo’yicha nazorat olib 
    boradi. Amaliyotda bunday tartibning joriy etilishi butun respublika miqiyosida 
    hisob-kitoblarning uzluksizligini ta’minlash imkoniyatini yaratadi.

    Download 0.64 Mb.
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   92




    Download 0.64 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    2 Боб На¢д пулсиз ¦исоб-китоблар ва нот¤ловлар муаммоси

    Download 0.64 Mb.
    Pdf ko'rish