Kiberhuquq va kiberetika sohasida Uzbekiston Respublikasi qonunchiligi.
Jahon axborot maydonini yaratish kishilik taraqqiyotining hozirgi bosqichida insoniyat oldida
turgan ulkan vazifalardan biridir. Xalqaro huquqiy axborotlar maydoni ana shu jahon axborot
maydonining bir qismi bo'lishi lozim. Xalqaro kompyuter tarmoqlari jahonning deyarli barcha
mamlakatlarini qamrab olishi zarur. Bu jahon iqtisodiyoti, siyosati, biznesi, ijtimoiy
munosabatiar, shartnomalar tuzish, to'lovlami amalga oshirish va boshqa sohalarda yangi
imkoniyatlar ochadi. Xalqaro kompyuter tarmoqlarining tashkil etilishi milliy tizimlarni
takomillashtirish zarurati bilan bog'liq. Ko'pgina rivojlangan mamlakatlarda axborot
texnologiyalari sohasida ortda qolish qaytmas jarayonga aylanishi mumkinligiga ishonch
kuchayib borayotir. O'zbekistonda axborotlashtirish jarayonlarining rivojlanishi umumiy inqiroz
va axborot inqirozi sharoitlarida kechmoqda. O'zbekistonda axborotlashtirish jarayonlarining
rivojlanishi: axborot texnologiyalari, aloqa va telekommunikatsiya vositalari taraqqiyotidan ortda
qolganligi; mamlakatda telefonlashtirish yetarli darajada zich emasligi; milliy axborot qonun
hujjatlari taraqqiyotdan ortda qolganligi, bir qator muhim qonunlar hanuz qabul qilinmaganligi,
amalga joriy etilgan qonunlar esa ko'pincha bajarilmasligi; jamiyat a’zolari huquqiy-axborot
madaniyatining pastligi; O'zbekistonning jahon axborot hamjamiyatiga qo'shilishi masalalariga
davlat hokimiyati organiari, jamoat birlashmalari va ommaviy axborot vositalari tomonidan
yetarli darajada e’tibor berilmasligi bilan farq qiladi. O'zbekiston eng yangi axborot
texnologiyalari sohasida rivojlangan g'arb mamlakatlaridan hatto optimistik baholashlar bo'yicha
ham 25-30 yilga ortda qolgan. Jumladan, informatika vositalarini ishlab chiqarish hajmlari, EHM
texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari va axborot uzatish tizimlari bo'yicha O'zbekiston AQShdan 4-5
baravar ortdadir. O'zbekistonning jahon axborot maydoniga kirishi konsepsiyasini shakllantirish
negizida xalqaro tarmoq tushunchasi yotadi. Xalqaro tarmoq - bu komponentlari bir nechta
mamlakatda joylashgan kompyuter tarmog'idir. Bunday tarmoqlar ilmiy tadqiqotlarni axborotlar
bilan ta’minlash, iqtisodiy va texnologik vazifalarni hal qilish uchun tashkil etiladi. Jahondagi
ilg'or mamlakatlarning axborot yig'ish, qayta ishlash va uzatish yagona jahon uyali axborot
tarmog'ining zamonaviy telekommunikatsion aloqa vositalari kommutatsiya kanallariga ega
davlat aloqasi, yo'ldoshli aloqa tizimlari, yer osti aloqa tizimlari, ko'chma va statsionar
obyektlarga ega radioaloqa hamda hujjatlar almashish tizimlaridan foydalanadi. Bugungi kunda
barpo etilayotgan va muvaffaqiyatli ish olib borayotgan jahon tijorat va bank tarmoqlarida global
yo'ldoshli tizimlar, EHM tarmoqlari, xalqaro aloqa tizimlari va teleradioaloqa tarmoqlaridan
keng foydalanilmoqda. Internet muhim xalqaro kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Internet jahon
kompyuter tarmog'i davrimizning buyuk yutuqlaridan biridir. Bugungi kunda Internet, uning
ilovalari va texnologiyalari ko'pgina mamlakatlarning iqtisodiyoti mudofaa qobiliyatiga ta’sir
ko'rsatmoqda, ularning rivojlanishining muhim omili bo'lib xizmat qilmoqda, tijorat va savdo-
sotiqning o'sishiga yordam bermoqda. Internet global tarmog'i jahonning 200 dan ortiq
mamlakatini birlashtirgan. Mazkur tarmoq faqat milliy miqyosdagi (AQSH va
Kanada) infratuzilmalar bilan emas, Yevropaning shunday kontinental infratuzilmalari bilan ham
ta’minlanadi. O'zbekiston Respublikasining davlat chegarasi orqali axborot mahsullarini uzatish
va olish, shuningdek axborot xizmatlari ko'rsatishni tartibga soladi. Mazkur qonun shuningdek
O'zbekiston Respublikasining davlat axborot resurslarini to'ldirish uchun respublika hududiga
olib kiriladigan hujjatlashtirilgan axborotlaming (shu jumladan sotib olinadigan hujjatlashtirilgan
axborotlaming) tarkibini aniqlash tartibini hamda ularni sotib olish tartibini ham belgilaydi.
http://fayllar.org
|
