2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Download 7.59 Mb. Pdf ko'rish
bet	108/286
Sana	28.02.2023
Hajmi	7.59 Mb.
	#43838

1 ... 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 286

Bog'liq
1.Osimlikshunoslik darslik
individual loyiha 1, ma\'naviyatshunoslik fanidan mustaqil ishi, 24,25-20 ТМО, Bo\'sh o`zlashtiruvchi

Tuproqka munosabati

Yorug„likka bo„lgan munosabati. Sholining hosildorligining shakllanishida
quyoshli kunlarning ya‟ni yoritilganlikning ko„p bo„lishi juda katta ahamiyatga
ega. Sholi qisqa kun o„simligi, juda ko„p navlar 11-12 soat yorug„likni talab qiladi.
O„zbekistonda yetishtiriladigan sholining navlari 9-12 soatli yorug„likda
yaxshi rivojlanadi. Sholida boshqa donli ekinlarga qaraganda fotosintetik faoliyati
juda yuqori, xlorofillning maksimal konsentratsiyasi vegetativ holatiga o„tishida
sodir bo„ladi.
Past fotosintetik faoliyat sholida gullash va mum pishish davrida sodir
bo„ladi. Eng yuqori fotosintez jadalligi tuplanish davri-donning to„lishish davrida
kuzatiladi. O„simlikning har xil barglari uning turli hil organlarini uglerod bilan
ta‟minlaydi.
Tuproqka munosabati. Sholi tuproq sharoitiga talabchan emas, uni botqoq,
o„tloq, torfli, sho„rxoq va sho„rtob tuproqlarda yetishtirish mumkin. Daryo
qirg„oqlaridan olib kelingan yoki oqib kelgan, mexanik tarkibi og„ir, tarkibida
yetarli darajada organik moddasi bo„lgan qumoq tuproqlar yaxshi hisoblanadi.
Sholining tuproq sho„rlanishiga munosabati turlicha. Yosh o„simliklar
tuzning dastlabki miqdori, 2-3% bo„lganda nobud bo„ladi, jumladan natriy xlorid
3% dan ko„proq, natriy karbonati 0,1% dan ko„proq bo„lganda nobud bo„ladi.
Tuproqning reaksiyasi pH 5,6-6,5 juda yaxshi hisoblanadi.

159
Sholi oziq moddalarning tuproqdagi miqdoriga talabchan. Agar azotning
miqdori yetarli bo„lmasa sholi yomon tuplanadi, ro„vakning o„lchamlari
kichrayadi, va don hosil bo„lishi past darajada bo„ladi. Unib chiqishdan to
ro„vaklashgacha azotni ko„p talab qiladi. Fosforning etishmasligi almashinuvchi
fiziologik jarayonlarning bo„zilishiga olib keladi, barglari juda qisqa bo„lib qoladi.
Butun oziqa unsurlarining ichida sholi o„zi bilan juda ko„p miqdorda kaliy
olib chiqib ketadi. Tuplanish davridan to gullash davrigacha sholi o„simligi juda
ko„p miqdorda talab qiladi. Bir tonna donning shakllanishi uchun azot o„rtacha 20-
24 kg talab qilinadi, fosfor 8-13 kg va kaliy 25-32 kg talab qilinadi. Bo„lardan
tashqari sholiga unchalik ko„p bo„lmagan miqdorda oltingugurt, temir, rux, mis,
kaliy, molibden, marganets unsurlari talab qilinadi.
Navlar: O„zbekistonda rayonlashtirilgan ertapishar Gulzar, Jayxun, Nukus-
2; o„rtapishar Avangard, Alanga, Tolmas; kechpishar Intensivniy, Lazurniy,
UzROS-7-13 navlari ekilmoqda.

Download 7.59 Mb.

1 ... 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 286

Download 7.59 Mb.

Pdf ko'rish