2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Download 7.59 Mb. Pdf ko'rish
bet	47/286
Sana	28.02.2023
Hajmi	7.59 Mb.
	#43838

1 ... 43 44 45 46 47 48 49 50 ... 286

Bog'liq
1.Osimlikshunoslik darslik
individual loyiha 1, ma\'naviyatshunoslik fanidan mustaqil ishi, 24,25-20 ТМО, Bo\'sh o`zlashtiruvchi

Boshoqlanish yoki ro„vaklanish

Nay o„rash - bu bo„g„in oraliqlarining uzayishi yoki poya o„sishi hamda
generativ organlar (qismlar) shakllanishidir. Bu davrda o„simlik yorug„lik va suv
bilan ta‟minlanishi kerak. Poyaning o„sishi tuplanish bo„g„inidan yuqori
rivojlangan bo„g„in oralig„ini uzayishi bilan boshlanadi. Birinchi bo„g„in oralig„i
o„sishiga 5-7 kun talab qilinadi. O„rtacha 10-15 kundan keyin o„sishdan to„xtaydi,
shundan ikkinchi bo„g„in oralig„i uzaya boshlaydi. O„simlikning o„sishi gullash
boshlanganda to„xtaydi. Bu davr ham 20-25 kun davom etadi. Sutkalik o„sishi past
bo„yli donli ekinlarda 3-5 sm, makkajo„xori bilan jo„xorida 8-12 sm bo„ladi.
Boshoqlanish yoki ro„vaklanish - nay urash davrida boshlanadi. Davrning
boshlanishi yuqorigi barg qinidan gul to„plamning yarmi ko„rinishi bilan qayd
qilinadi. Boshoqning to„g„ri shakllanishi, rivojlanishi tuplanish va nay o„rash
davridagi oziqlantirishga bog„liq, azot bilan fosforni nisbati to„g„ri bo„lishi lozim.
Bu davr 10-15 kun davom etadi.
Gullash - odatda boshoq tortgandan keyin gullash boshlanadi, o„rtacha 2-3
kun farq bilan. Arpa ekini oldin gullaydi, barg qinida keyin boshoq tortadi. Javdar
esa boshoqlanishdan 8-10 kun o„tgach gullaydi.
Don ekinlari changlanish xususiyatlariga qarab ikki guruhga bo„linadi:
1) o„z-o„zidan changlanadigan o„simliklar: bu bug„doy, arpa, suli, sholi,
tariq;
2) chetdan changlanadigan o„simliklar: javdar, makkajo„xori va jo„xori.
O„z-o„zidan changlanadigan o„simliklar gul qobiqlari yopiq holatda gullaydi.
Ammo, havo quruq va issiq bo„lsa, bu o„simliklarda gullash gul qobiqlari ochiq
holatda ro„y beradi.
Chetdan changlanadigan o„simliklarda gul qobiqlari ochiq bo„ladi, chang
shamol yordamida tarqaladi.
Makkajo„xori ro„vagi so„taga qaraganda 2 kun oldin gullaydi. Gul changi
shamol yordamida so„taning ochiq tumshuqchalariga tushadi. Changlar so„ta
iplarining tumshuqchalariga uchib yetib, urg„ochi gulning tugunchasiga tushadi

78
va uni urug„lantiradi. Makkajo„xorini sun‟iy changlatib hosilni oshirish mumkin.
Boshoqli don ekinlaridan gullash (bug„doy, arpa, javdar) boshoqni o„rta
qismidan boshlanadi. Boshoqni o„rta qismida yirik don rivojlanadi. Ro„vakli don
ekinlardan (suli, sholi, tarq, jo„xori) gullash ro„vakning uchki qismidan boshlanadi,
shuning uchun bu qismdagi don yaxshi rivojlangan bo„ladi. Urug„chilikda buni
e‟tiborga olish kerak
Gullash davridan don ekinlari yorug„likka, haroratga, namlikka talabchan
bo„ladi. Bu davr 10-15 kun davom etadi.
Pishish - don ekinlaridan mevaning pishishini N.N. Kuleshov uch davrga
bo„ladi: donning shakllanishi, donning to„lishi na pishishi. Donning shakllanishi
gul changlangandan keyin boshlanadi. Donning qobiqlari shakllanadi, bunga 10-
15 kun vaqt talab qiliiadi. Bu davrda 1000 ta don vazni 8-12 g bo„ladi. Donning
to„lishishi bu dondan kraxmal to„planishiga bog„liq. Bu davr 20-25 kun davom
etadi, don namligi 37-40% bo„ladi.
Donning pishishi donga plastik moddalar to„planishi to„xtaganda boshlanadi.
Amalda donning pishishi uch davrga bo„linadi:

Download 7.59 Mb.

1 ... 43 44 45 46 47 48 49 50 ... 286

Download 7.59 Mb.

Pdf ko'rish