80
Ikki
xil-ham kuzda, ham bahorda ekiladigan duvarak o„simliklar
yarovizatsiya davrini 3-15
o
C da o„tkazadi, bu o„simliklar bahorda va kuzda ekiladi.
Ishlab chiqarishda don ekinlarining bu biologik guruhlaridan foydalanish
ancha afzal, kuzgi don ekinlari kuzgi va erta bahorgi yog„ingarchilik suvlaridan va
tuproqning unumdorligidan to„la foydalanadi, hosil ancha yuqori bo„ladi (10-15%).
Kuzgi don ekinlarining hosili bahorgiga nisbatan oldin yetiladi (7-15 kun) va hosil
yig„ish ishlarini tashkil qilishga ancha qulaylik yaratadi.
Kuzgi don ekinlarining rivojlanishi ikki davrga bo„linadi.
Kuzgi davrda bu
o„simliklarda barg yuzasi va ildizi yaxshi rivojlanadi. Kuzda maysalanish davrini
o„tab, tuplanish davriga kiradi, biroq bu davrga to„la o„tmaydi. Bahorda tuplanish
davom etib, o„simlikni rivojlanishi tezlashadi.
Kuzgi navlar qishga chidamli bo„ladi. Kuzgi
ekinlarni qishga va sovuqda
chidamliligini oshirishda agrotexnika tadbirlarining ahamiyati katta. Ekish
muddatini to„g„ri aniqlash, ekish me‟yori va chuqurligi sharoitga, tuproq turiga mos
bo„lishi kerak, ozuqa elementlari to„g„ri tanlangan bo„lishi lozim.
Kuzgi donli ekinlarni sovuqda va qish sharoitiga chidamliligi har xil. Kuzgi
yorug„lik yetarli bo„lib, harorat 8-10
o
C atrofida bo„lsa,
donli ekinlarda sovuqda
chiniqish xususiyati vujudga keladi. Tuplanish bo„g„imida plastik moddalar
to„planadi, bularning orasida eng muhimi - qand. Sovuq
tushish oldidan tuplanish
bo„g„imida 20-25% qand to„planadi. Bu kuzgi ekinlarning yaxshi qishlab chiqishiga
yordam beradi.
