10
Akademik D.N. Pryanishnikovning ma‟lumotlariga ko„ra, dala tajribalarida
tuproq namligi yuqori bo„lganda oqsil miqdorining pasayishi kuzatiladi.
Shunga
o„xshash ma‟lumotlar Respublikamizda o„zbek olimlaidan: B.Xalikov, R.Siddiqov,
A.Iminov, J.Xudayqulov, B.Azizovlar ilmiy tadqiqot tajriba natijalarida qayd
etildi.
Moyli ekinlarda moydorligini oshirish. Moy miqdoriga - tuproq unumdorligi,
oziqlanish maydoni,
ekish muddati, sug„orish va boshqa agrotadbirlar,
iqlim
sharoiti, nav xususiyati ta‟sir qiladi. Uzun kunli o„simliklarda shimoliy mintaqada
moy miqdori oshadi. Masalan, oq xantal urug„i tarkibida Toshkent viloyatida
19,7%, Rossiyani shimolida 37,4% moy bo„lgan.
Lavlagining shirinlik (qandlik) darajasini oshirish. Lavlagining
tarkibida
qand moddasini miqdorini ko„paytirish, pektin moddasini kamaytirish zarur
. Pektin
qandning miqdorini kamaytiradi. Qand miqdorini oshishini: yerni sifatli
shudgorlash, fosforli va kaliyli o„g„itlar qo„llash, sug„orish,
maqbul oziqlanish
maydoni, erta ekish muddati ta‟minlaydi.
Kartoshka tarkibida kraxmal miqdorini oshirish. Kartoshka tarkibida 12-
25% kraxmal bo„ladi. Xo„raki navlarda 13-16% kraxmal, texnik navlarda 18% va
undan yuqori bo„ladi. Yerni chuqur haydash, keng qatorlab ekish, go„ng va ma‟dan
o„g„itlardan foydalanish, magniy va bor qo„llash tuganaklarda kraxmal
miqdorini
oshiradi.
1
