121
davrlarida ko„p o„zlashtiradi. Tritikale yorug„sevar uzun kun o„simligi. Kunning
uzunligi 16-18 soat bo„lganda tez rivojlanadi.
Navlari:
Tritikalening
donbop
va
ozuqabop
navlari
yaratilgan.
O„zbekistonda rayonlashtirilgan navlari: «Norman», «Farxod», «Prag serebristiy».
Javdar va tritikale ekin maydoni va hosildorligi. Javdar ekiladigan maydon
-jahon bo„yicha 15 mln. gektar atrofida. Javdar hosildorligi o„rtacha 19 s/ga
atrofida bo„lib, ko„plab Yevropa mamlakatlarida kuzda ekiladi (Germaniya,
Fransiya, Polsha va boshqalar). AQShda ham bu ekin ko„plab ekilib kelinadi.
Shuningdek, hozirgi hamdo„stlik mamlakatlaridan Rossiya
va Bellorusiyada ham
javdar salmoqli o„rinni egallaydi. Bu ekinning hosildorligi ko„pchilik davlatlarda
yuqori bo„lsada, kuzgi bug„doydan keyingi o„rinda turadi. O„zbekistonda
javdar
asosan oraliq ekin sifatida kuzda ekilib, ko„k massa olinadi.
16
Suvli yerlarda tritikale oraliq ekin o„rnida yoz so„ngida (avgust) va
kuzda
ekilsa, mo„l ko„k massa va don berishi mumkin. O„zbekiston
sharoitida tritikale
javdar va xashaki bug„doyga nisbatan yuqori hosilli, to„yimli konsentrat ozuqa va
mo„l, sifatli ko„k massa berishi bilan ajralib turadi.
Olimlarning ma‟lumoti bo„yicha, tritikalening yozda ekilgan (avgust oyida)
turli navlaridan gektariga o„rtacha 735-1025,8 s, kuzda ekilganda 488,2-886,6 s
ko„k massa, don uchun kuzda ekilganda 48,6-97,3 s hosil olingan. Javdardan
olingan ko„k massa esa yozda ekilganda gektariga o„rtacha 547,6 s, kuzda
ekilganda 477 s, don uchun kuzda ekilganda 35,6 s bo„lgan.
Tritikale don hosildorligi davlat nav sinash maydonlarida 80 s/ga
bo„lmoqda. Bu hosildorlik O„zbekiston O„Simlikshunoslik Ilmiy-Tadqiqot Intituti
tajriba dalasida (ayniqsa, Meksika davlati seleksiyasiga mansub bo„lgan) navlarda
100 s/ga va undan ortiq bo„lmoqda. O„zbekistonda tritikale chorvachilik uchun
to„yimli
ozuqabop ekin hisoblanib, ko„k massa va don uchun ekilish maydoni
yildan-yilga ortib bormoqda. Hozirgi vaqtda jahon bo„yicha
tritikale ekiladigan
maydon 2 mln. gektardan ortiqdir.
16
www.FAOstat.fao.Org–2017 year.
