|
23-variant Simmetrik kriptosistemalar
|
| bet | 1/12 | | Sana | 26.05.2024 | | Hajmi | 33,54 Kb. | | #254284 |
Bog'liq 23, 24, 26 variantlar 23-variant
1.Simmetrik kriptosistemalar
Simmetrik kriptotizimlar shifrlash va deshifrlash amaliyotlari uchun bir xil kalitni ishlatadigan kriptotizimlardir. Bu tizimlarda maxfiylik, bir xil kalitdan ham ma'lumotni shifrlash, ham deshifrlash uchun foydalanish orqali ta'minlanadi. Simmetrik kriptotizimlar asosan tezkor va resurslardan samarali foydalanadigan kriptografiya usullari sifatida tanilgan. Quyida simmetrik kriptotizimlarning asosiy xususiyatlari va turlarini tasvirlab beraman:
Asosiy Xususiyatlar
1. Bir xil kalitning ishlatilishi: Ham shifrlash, ham deshifrlash uchun bir xil kalit ishlatiladi.
2. Yuqori tezlik: Simmetrik kriptotizimlar odatda assimetrik tizimlardan tezroq.
3. Kalitning tarqatilishi muammosi: Tizimlar orasida kalitni xavfsiz tarzda tarqatish muammo tug'dirishi mumkin.
4. Qo'llanilish sohalari: Ma'lumotni shifrlash, autentifikatsiya, yaxlitlikni saqlash va boshqa ko'plab sohalarda qo'llaniladi.
Asosiy Algoritmlar
1. DES (Data Encryption Standard): An'anaviy simmetrik kriptografiya algoritmi, 56-bitli kalit uzunligiga ega.
2. AES (Advanced Encryption Standard): DES o'rniga qabul qilingan va kuchliroq shifrlashni ta'minlovchi algoritm. 128, 192 va 256-bitli kalit uzunliklarini qo'llab-quvvatlaydi.
3. 3DES (Triple DES): DES algoritmining kuchaytirilgan versiyasi, uch marta DES shifrlashi bilan ma'lumotlarni shifrlaydi.
4. Blowfish: Turli kalit uzunliklarini qo'llab-quvvatlovchi tezkor va xavfsiz algoritm.
5. RC4: Tez va oson qo'llaniladigan simmetrik oqim shifrlash algoritmi.
Simmetrik Kriptotizimning Ishlash Printsipi
1. Shifrlash: Matn kalit yordamida shifrlanib, o'qilmaydigan holga keltiriladi.
2. Deshifrlash: Shifrlangan matn bir xil kalit yordamida asl matnga aylantiriladi.
Simmetrik Kriptotizimlarning Qo'llanish Sohalari
1. Ma'lumotlarni Himoyalash: Ma'lumotlarni shifrlash va maxfiyligini ta'minlash uchun foydalaniladi.
2. Tarmoq Xavfsizligi: SSL/TLS protokollarida qo'llanilib, internet orqali yuboriladigan ma'lumotlarning himoyasini ta'minlaydi.
3. Saqlash Xavfsizligi: Fayllarni shifrlash orqali ma'lumotlarning xavfsiz saqlanishini ta'minlaydi.
Simmetrik kriptotizimlar xavfsizlik va samaradorlik jihatidan keng qo'llaniladi, ammo kalitlarning xavfsiz tarzda tarqatilishi va boshqarilishi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun, bu tizimlar ko'pincha assimetrik kriptotizimlar bilan birga qo'llaniladi, natijada hibrid yondashuv orqali ham xavfsizlik, ham samaradorlik optimallashtiriladi.
|
| |
