• 6. Yadro energetikasi, undan foydalanish. 3.1. Atom tuzilishi va uning yadroviy modeli.
  • Katod nurlari.
  • 3–mavzu: Atom tuzilishi. Reja: Atom tuzilishi va uning yadroviy modeli




    Download 380.05 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet1/9
    Sana17.12.2022
    Hajmi380.05 Kb.
    #35608
      1   2   3   4   5   6   7   8   9
    Bog'liq
    3-mavzu
    Avtomat liniyalar, Islom Wahrsabiz


    3–mavzuAtom tuzilishi.  
     
    Reja: 
    1. Atom tuzilishi va uning yadroviy modeli. 
    2. Yadroviy reaksiyalar. Bor postulatlari. 
    3. Atom yadrosining tarkibi. Izotop va izobarlar.
    4. Radioaktivlik. Radioaktiv yemirilish qatorlari.
    5. Sun`iy radioaktivlik, yadroviy reaksiyalar.
    6. Yadro energetikasi, undan foydalanish.
     
    3.1. Atom tuzilishi va uning yadroviy modeli. Eritmalar (XIX asr 30 y. 
    ingliz olimi M.Faradey) va gazlardan elektr tokini o‘tishini o‘rganish; past 
    bosimdagi gazlarda katodlar orasida birinchi musbat zaryadli ionlar, ikkinchi 
    manfiy zaryadli ionlar, elektronlarning tartibli harakatini ko‘rsatuvchi kanal nurlari 
    (1886y.) va katod nurlari (1895 yil, ingliz olimi Kruks)ning kashf etilishi
    elektronning mavjudligini isbotlash (1897 y. J.Tomson) va uning tavsifi (zaryadi 
    va massasi)ni o‘lchash; radioaktivlik hodisasi (1896 y. A.Bekkerel) va boshqa bir 
    qancha 
    tadqiqotlar 
    moddalarning 
    atomlari 
    turli 
    xildagi 
    zaryadlangan 
    zarrachalardan tarkib topib, murakkab tuzilishga ega ekanligini ko‘rsatdi. 
    XX asr boshlarigacha atom moddaning oxirgi bo‘linish darajasi deb kelindi. 
    Atomning ichki tuzilishini bir-biridan massalari, o‘lchamlari, zaryadlari, yashash 
    vaqti bilan farq qiladigan mayda zarrachalar tashkil qiladi. Bu zarrachalar 
    elementar zarrachalar deyiladi. Xozirgi vaqtda bunday zarrachalardan 200 dan 
    ortig`i fanda ma'lum. 
    Katod nurlari. Atomning murakkabligini tasdiqlovchi dastlabki tajriba 
    ma'lumotini 1879 yilda, siyraklashtirilgan gazlarda elektr razryadi hosil bo'lish 
    hodisasini tekshirish natijasida qo‘lga kiritildi. Agar ichidagi havosi so`rib olingan 
    shisha nayning bir uchiga katod, ikkinchi uchiga anod kavsharlanib unga yuqori 
    chastotali tok ulansa, katoddan nur tarqala boshlaydi. Bu nurlar katod nurlari 
    deyiladi. Elektr va magnit maydonida bu nurlar dastlabki yo'nalishdan musbat 
    qutbga og‘adi (1-rasm). 
    Bu esa ularning manfiy zaryadlanganligini ko‘rsatadi. Katod nurlari katta 
    tezlik bilan harakat qilayotgan manfiy zarrachalar oqimidir. Bu zarrachalar 
    keyinchalik elektronlar deb ataldi.

    Download 380.05 Kb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9




    Download 380.05 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    3–mavzu: Atom tuzilishi. Reja: Atom tuzilishi va uning yadroviy modeli

    Download 380.05 Kb.
    Pdf ko'rish