4-ma’ruza. Quruq ekstraktlar va ularni tayyorlash texnologiyasi. Quritish usullari.
Reja
1. Quruq ekstraktlar ifodasi.
2. Quruq ekstraktlarni tayyorlashdagi texnologik bosqichlar.
3. Quruq ekstraktlarni tayyorlash uchun ajratma olishni o‘ziga hos usullari.
4. Quritish kinetikasi. Ajratmalarni quritish uchun ishlatiladigan
vakuum quritgichlarni
ishlash mohiyati.
5. Purkagichli quritgichlarni ijobiy tomonlari.
6. Sublimatsion quritgichlarni farmatsiyada ishlatish istiqbollari.
Tayanch so’z va iboralar: quruq ekstrakt,
bug‘latish,
quritish, quritgich.
Ma’ruzaning maqsadi: Talabalarni quruq ekstraktlar, ularni
tayyorlashdagi texnologik
bosqichlar bilan tanishtirish. Quruq ekstraktlarni tayyorlash uchun ajratma olishni o‘ziga hos
usullari. Ajratmalarni quritish
uchun ishlatiladigan vakuum, purkagichli va sublimatsion
quritgichlarni farmatsiyada ishlatish istiqbollari.
Ajratilgan vaqt - 2 soat.
Ishlab chiqarishda issiqlik berish yoki sovutish jarayoni yuz beradi.
Issiqlik berish – bunda issiqlik bir jismdan ikkinchisiga o‘tishi bilan yuzaga keladi.
Bu esa
issiqlik o‘tkazish, konveksiya (aralashib ketish) va nur tarqatish usullarida kechadi.
Issiqlik o‘tkazish – issiqlik manbai devor qalinligi bilan bog‘liq bo‘lib,
molekulalarning
tebranma xarakatini tarqalishi orqali yuzaga keladi.
bu erda:
Q - issiqlik o‘tkazish;
l
- issiqlik o‘tkazish koeffitsienti;
u -
devor qalinligi, mm;
t
1
-
issiqlik manbai harorati,
0
S;
t
2
- issiqlikni qabul qiluvchi manba;
T - issiqlik tarqatadigan manba yuzasi, m
2
;
F - vaqt, s.
Issiqlik o‘tkazish jarayonida asosiy hal qiluvchi omil haroratlar farqi (t
1
-t
2
=I) bo‘lib
hisoblanadi.
