4-mavzu. Intellektual o‘lchash asboblarining texnik va dasturiy ta’minotlari. Intellektual o‘lchash asboblarining datchiklari va asosiy komponentlari.
Reja:
O‘lchov tizimlarining ishlash sifatini yaxshilash
O‘lchovlarni intellektualizatsiya qilish uchun quyidagi shartlar ajralib turadi Datchiklarning statik va dinamik xususiyatlari
Intelekt “fikrlash” tushunchasining ma’nosiga yaqin bo‘lgan o‘ziga xos kategoriya. Intellektualizatsiya - bu odamning (jamiyatning) intellektual mehnat faoliyati ulushining oshishiga olib keladigan bilimlarni doimiy ravishda boyitish jarayoni. Intellektual faoliyat mehnat turlaridan biri sifatida dunyo ob’ektlari haqida ma’lumotni aniqlashtirishga qaratilgan. Kompyuter va uning dasturiy ta’minotlari ma’lumot almashishni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirishda ishtirok etuvchi turli xil intellektual tizimlarni rivojlantirish uchun ma’lumotlarni to‘plash, keyinchalik tarkibiylashtirish va rasmiylashtirish vositasidir.
O‘lchov tizimlarining ishlash sifatini yaxshilash bilan bog‘liq tadqiqotlarning muhim natijasi maxsus intellektual dptchiklar yaratishdir. Bunday datchiklarni takomillashtirishning an’anaviy yo‘nalishlari dizayn va apparat elementlarini takomillashtirish orqali, shuningdek, o‘lchash protseduralarini rasmiy tavsiflash va tahlil qilish usullarini ishlab chiqish orqali amalga oshiriladi. Intellektual datchiklar sintezida analitik yondashuvning rivojlanishi datchikga kirish effektlarining tobora takomillashib boradigan statistik modellari asosida ma’lumotlarni optimallashtirish uchun algoritmlarni yaratishda yordam beradi. Raqobat qiluvchi strategiya sifatida sun’iy neyron tarmoqlariga asoslangan intellektual datchikni amalga oshirish usuli ko‘rib chiqiladi.
Texnik vositalarni kompyuterlashtirish mavhum fikrlashdan amaliy intellektga o‘tishni aniqladi. Shunga ko‘ra, o‘lchovlarni kompyuterlashtirish axborot o‘lchash texnologiyasi va metrologiyasida yangi yo‘nalish - intellektual o‘lchovlar va o‘lchash asboblarini yaratdi.
O‘lchovlarni intellektualizatsiya qilish uchun quyidagi shartlar ajralib turadi: o‘lchovlarni kompyuterlashtirish, o‘lchash vositalarini qurish modulli prinsipiga o‘tish, o‘lchovlarni ishlab chiqilgan matematik qo‘llab-quvvatlashni yaratish.
Metrologik tahlilni o‘tkazish imkoniyati, shu qatorda tegishli matematik dastur - ob’ektlarning matematik modellari, sharoitlar, protseduralar va o‘lchash vositalari va o‘lchov natijalarining xato xususiyatlarini va o‘lchov vositalarining metrologik xususiyatlarini baholash algoritmlari mavjudligi bilan belgilanadi.
Hisoblash qismini o‘z ichiga olgan holda intellektual o‘lchash vositasini dasturiy ta’minotiga kiritilgan asboblar yordamida metrologik tahlil bajarilganda, o‘lchovlar avtomatik ravishda nazorat qilinadi, uning doirasida nafaqat kerakli hisob-kitob va simulyatsiya bajarilishi mumkin, balki o‘rnatilgan ma’lumot moslamalari yordamida amalga oshirilgan metrologik tajriba, kalibratorlar va boshqalar kiradi.
Hozirgi vaqtda o‘lchov vositalarini intellektuallashtirish sohasidagi tadqiqotlar va ishlanmalar ikkita asosiy yo‘nalish bo‘yicha eng jadal rivojlanmoqda:
1) o‘lchov va o‘lchash vositalarini intellektualizatsiya nazariyasi;
2) razvedka elementlari bilan o‘lchash vositalarini ishlab chiqish va ishlab chiqarish.
Kompyuterlarning yangi avlodi paydo bo‘lishi bilan fan va texnikaning barcha sohalarida nafaqat tubdan yangi muammolar echimi, balki oldingi an’anaviy muammolarni yangi, yaxshiroq darajada hal qilishda imkoniyatlar sezilarli darajada kengaydi, bu avvalo zarur va etarli darajada intellektual qo‘llab-quvvatlashni o‘z ichiga oladi.
Intellektual o‘lchash vositasi yoki tizim - bu operator, qaror qabul qiluvchi ishtirokisiz muammolarni yechishda aqlli qo‘llab-quvvatlanadigan axborot kompyuter tizimidir.
Intellektuallashgan o‘lchash vositasi yoki tizim , bu operator - qaror qabul qiluvchi ishtirok etadigan muammolarni hal qilishda intellektual qo‘llab-quvvatlanadigan axborot kompyuter tizimidir.
Intellektual qo‘llab-quvvatlovchi vosita yoki tizim mustaqil ravishda qaror qabul qila oladigan tizimdir.
Shu munosabat bilan intellektuall o‘lchov tizimi deganda biz quyidagi sharoitlarda qaror qabul qiladigan tizimni tushunamiz.
a) o‘lchov ma’lumotlarini katta qatorini qayta ishlash va tahlil qilish zarurati;
b) cheklangan ma’lumotlar yoki noaniqlik;
c) ko‘p o‘lchovli makon;
d) vaziyatni (rasmlar, vaziyatlar va boshqalar) tan olish zarurati;
ye) ob’ektlar (jarayonlar) hayot siklining turli bosqichlari - o‘lchash, loyihalash, ishlab chiqarish, foydalanish;
e) muammoni hal qilishga ta’sir etuvchi dinamik, o‘zgaruvchan, barqaror bo‘lmagan faktlar;
g) bilimlarni rasmiylashtirish va taqdim etish;
h) moslashish, o‘z-o‘zini o‘qitish, o‘zini o‘zi tashkil etish va boshqalar.
|
