4-Mavzu. Texnologiyalarning unifikatsiyalashgan tizimlarida texnologik va matematik usullar Reja

Guruhda ishlov berish texnologik bir xil, ammo konstruktiv xususiyatlari bo’yicha turli xil bo'lgan detallarni tezkor ishlov berashda tez qayta o’rnatiladigan ishlab chiqarish vositalardan foydalangan holda.

Guruhli texnologik jarayoni maxsus ish joylarida texnologik marshrut ketma-ketligida muayyan ishlab chiqarish sharoitlarida turli shakldagi mahsulotlar guruhini birgalikda ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan.

Bir guruh mahsulotini qayta ishlashda texnologik vositalar qayta sozlanishi mumkin.

Guruh ishlab chiqarishni tashkil etish ishlab chiqarishning ketma-ketligini (serialligini) sezilarli darajada oshiradi.
Modulli texnologiyaning mohiyati bloklardan (modullardan) jarayonlarni yaratishdir, ularning kombinatsiyasi muayyan vazifalar va ishlab chiqarish sharoitlari bilan belgilanadi.

Modulli texnologiyasi asosida: detallar - bu qismning rasmiy funktsiyasini birgalikda amalga oshirish uchun mo'ljallangan sirtlarning kombinatsiyasi deb tushuniladi.

Modulli tamoiyil (modullashtirish) - texnik tizimning umumiy tuzilmasidan ular o'rtasida qat'iy yo'naltirilgan aloqalar bilan funktsional ravishda bog'langan tarkibiy qismlar (modullar) ga bo'lishdir.

Modul turli xil maqsadlar uchun mahsulotlarning alohida variantlarini tuzadigan kichik miqdordagi maxsus (original) qismlardan foydalangan holda, unifikatsiyalash.

Modulli texnologik jarayonlarni ishlab chiqishda turli qismlar ishlovida texnologik jarayonlar, uskunalarni va jihozlarni unifikatsiyalash istiqbollarini ochib beradi.

Har bir operatsiya tegishli standart uskunalar, asboblar va o'lchash vositalari bilan ta'minlanadi. Modullash afzalliklarini birlashtiradi.

Modulli birlashuvning asosiy xususiyati cheklangan miqdordagi modulli texnologik operatsiyalarni cheksiz miqdordagi qismlarni qayta tiklash uchun qo'llashdir. Modulli texnologik jarayonning texnologik xaritalari korxona standartlariga muvofiq ishlab chiqiladi.

• 
  Davlat darajasi,
  
• 
  Soha darajasi,
  
• 
  Korhona darajasi.
  

Texnologik unifikatsiya yo’nalishlari:

• 
  Texnologik amallar va jarayonlarni tiplash,
  
• 
  Texnologik xujjatlarni unifikatsiyalashtirish
  
• 
  Texnologik jihozlarni standartlashtirish va modullash
  
• 
  Texnologik jihoz-uskunalarni standartlash va unifikatsiyalashtirish.
  

Shunday qilib, muayyan korxona sharoitida ishlab chiqarish usullarini unifikatsiyalash optimal miqdoriy texnologik parametrlarni o'rnatish orqali amalga oshiriladi.

Optimallashtiruvchi qiymati funktsiyasi bo’lgani sababli, quyidagi tartib hisoblash optimum funktsiyasi iteratsion jarayoni bilan amalga oshiriladi. Yani, har bir hisoblash bosqichida paramentrlar soni 1-ga ko’payub boradi.

Yani, (K+1) parametrda minimal xarajat funktsiyasiga etib borgach, parametrlar soni yana 1ga oshadi va shart bajarilgunga qadar davom etadi ushbu o'xshash hisoblash jarayoniga etguncha:

П(п+1)>П(п)..

Texnologik jarayonlarni optimallashtirish vazifasini quidagicha shakllantirish mumkin:

• 
  Texnologik jaraonlar soni va turlarini minimallashtirish nuktai nazaridan
  
• 
  Ornatilgan cheklovlarga rioya qilgan holda
  
• 
  Unifikatsiyalashgan detallar soni va unifikatsiya darasini aniqlash.
  

Korxonani kelajakda rivojlanish istiqbollari mahsulot va texnologiyalarni yangilash qobiliyati bilan belgilanadi:

bu erda:

N – yangi mahsulot turlari,

К_о=Тктпп/Тп,

Тктпп – yangi mahsulotga ishlab chikarishni texnologik tayorlash, ishchi soat

Тп – bir mahsulot turini ishlab chikarish vaqti, ishchi soat

Unifikatsiya natijalari – bu ishlar natijasi tavsiya etilgan

1. 
   texnologik tuzilmalar,
   
2. 
   qismlar,
   
3. 
   tugunlar (uzellar),
   
4. 
   montaj birliklari
   

Unifikatsiyadan foydalanish natijasida ishlab chikarishni texnologik tayorlash davri qisqaradi.

T= To – Tun = To [1- To m]

bu erda:

T_un- unifikatsiyalashdan oldin ishlab chiqarish uchun konstruktsiya va texnologik tayyorgarlikning davomiyligi;

m- qismlar va jarayonlarni unifikatsiyalashda texnologik tayyorgarlikning murakkabligi (montaj, sozlash, sinovlarning murakkabligi hisobga olinmagan holda).
Birlashma darajasi mahsulotning to'yinganligi darajasi bilan birlashtirilgan qismlar, tugunlar va yig'ish birliklari bilan tavsiflanadi.

Unifikatsiyalash darajasining ko'rsatkichi-bu amal qilish koeffitsienti:

KP = p / Pa * 100%

Unda:

p-original qismlar soni, dona.

Birlashma darajasining ko'rsatkichlarini aniqlashning misoli:

D = 10 qism, tugunlar, ularning nomlari soni H = 5.

Qismlarga, komponentlarning narxini hisobga olmagan holda formulaga ko'ra, biz yozamiz:

Ku = 10 / (10 - 1)*( 1 - 5 / 10 )*100 = 55,6 %

Eng katta iqtisodiy effekt texnologik jarayonlarni loyihalash bosqichida erishiladi:

• 
  ushbu tafsilotlar uchun texnologik jarayonni ishlab chiqish;
  
• 
  maxsus texnologik asbob-uskunalarni loyihalashda ilgari ishlab chiqilganlardan foydalaniuladi
  
• 
  texnologik tayyorgarlik ishlari ulushi qisqartiradi
  
• 
  yuqori samarali uskunalardan foydalanish orqali mehnat unumdorligini oshiradi, mahsulot sifatini oshirishga yordam beradi.
  

Tarqibiy unifikatsiyalangan qismlar soni 2 marta oshsa, yani tarkibiy qismlarni kamaytirish va 2 marta unifikatsiyalashning quyi tizimlar ishlab chiqarish hajmini oshirish bilan mahsulot narxini 20 % kamaytirishga erishiladi, texnologi tayorlash xarajatla;ri kamayadi, yangi ishlab chiqarisga o’tish vaqti taxminan 2 marta kamayadi, texnologik tayyorgarlikning hajmi va xarajatlari 50-60% ga kamayishi mumkin.

1. 
   o'lchovlararo (birlashma bir mahsulotning barcha turlarini o'z ichiga oladi - ham asosiy model, ham uning modifikatsiyalari).
   
2. 
   ichki holda (faqat bitta asosiy modelning modifikatsiyalari emas, balki parametrik ketma- ketlikning turli o'lchamdagi mashinalarining asosiy modellari ham unifikatsiyalanadib. Turli xil parametrik ketma-ketliklarga kiritilgan turli xil mahsulotlarga interspesifik qo'llaniladi).
   

1. 
   Мамуров Э.Т. Машинасозлик технологияси. Укув-услубий мажмуа. Фаргона политехника институти. Фаргона. 329 б. 2019 йю
   
2. 
   Субботина О.В. Технологическая стандартизация и унификация. [Электронный документ] https://ppt-online.org/148445
   
3. 
   Унификация технологических процессов [Электронный документ] https://ustroistvo-avtomobilya.ru/teoriya/unifikatsiya-tehnologicheskih-protsessov/
   
4. 
   Смирнов А.А. Стандартизация изделий и технологических процессов. Курс лекций. [Электронный документ] http://personalii.spmi.ru/sites/default/files/pdf/kurs_lekciy_po_standartizacii_izdeliy_i_tp_mo-13.pdf
   
5. 
   Юрина Ю.В. Разработка метода унификации конструктивно-технологических решений в условиях аутсорсинга. Дисс. канд.техн. наук. Москва, 2013 г.
   
6. 
   “Машинашуносликнинг долзарб муаммолари ва уларнинг ечими” Илмий-амалий анжуман материаллари. Тошкент. 462 б. 2019.