2. Magnit oqimining o‘zgaruvchanligi tufayli yuzaga kelgan po‘lat o‘zakdagi
gisterezis va uyurma toklarga sarf bo‘ladigan quvvat isrofi
P
n
= P
r
+ P
y
Bu
quvvat
isrofi po‘lat o‘zakning
materialiga, magnit induksiyasiga va o‘zgaruvchan tokning
chastotasiga bog‘liq.
3. Transformatorning konstruksiyasiga bog‘liq bo‘lgan quvvat isrofi
Pk.
Bulardan P
m
va P
n
asosiy isroflar hisoblanadi. Mis chulg‘amlardagi quvvat
isroflari yuklamaga bog‘liq bo‘lgani uchun o‘zgaruvchan, po‘lat o‘zakdagi quvvat
isroflari P
n
esa transformatorning ish jarayonidan o‘zgarmas (nominal
kuchlanish
chegarasida) dir.
Transformatorning foydali ish koeffitsienti
bu yerda:
P
1
- transformatorning kirish tomonidagi quvvati;
P
2
- transformatorning chiqish tomonidagi foydali quvvati;
ΔP - transformatordagi to‘la quvvat isrofi.
Agar transformatorning foydali ish koeffitsientini uning qanday yuklanganligini
ko‘rsatuvchi yuklanish koeffitsienti
cosφ
2
yuklama quvvat koeffitsienti,
S
nom
transformatorning to‘la quvvati, VA.
Katta quvvatli transformatorlarning foydali ish koeffitsienti 0,97‚0,99,
kichik
quvvatlilarniki esa 0,82‚0,9 atrofida bo‘ladi. Transformatorlarda
R
p
=P
m
bo‘lganda
uning yuklanish
koeffitsienti optimal (β
opt
0,5‚0,6) bo‘lib, bunda transformatorning
foydali ish koeffitsienti eng yuqori bo‘ladi.