40- MA’RUZA. Integral sxemaning foal elementlari: Bipolyar tranzistor
IMS ning barcha konstruktiv – texnalogik guruxi uchun asosiy va eng
murakkab element tranzistordir. Yarimo’tkazgichli IMSlar bipolyar va MDYA –
tranzistorlar hamda mikrosxemalarni tayyorlash jarayonida yaratiladigan ularning
modifikatsiya asosida ishlab chiqiladi. IMSlarda Shottki to’siqli
tez ishlovchi
tranzistor, ko’p emmiterli, ko’p kollektorli va mikroquvvatli tranzistorlar
qo’llaniladi. Ko’pgina
bipolyar tranzistor n-p-n
+
- turdagi struktura bilan planar
texnalogiya bo’yicha tayyorlashadi. Ayrim hollarda
p-n-p –
turdagi tranzistorlar
xam ishlatiladi.
n-p-n
+
- turdagi tranzistorlar (kollektor - baza - emitter)
p-n-p –
turdagi tranzistor bilan solishtirganda yaxshilangan elektr tavsifga egadir. Bu bir
qator fizik va texnalogik omillar bilan asoslangan. Elektr parametrlarining
qiymatlari tranzistorning
strukturaviy parametrlariga, ya’ni fizik struktura
parametrlariga bog’liq bo’ladi: strukturaning geometrik o’lchamlari (kollektor va
emmiter o’tishning yotish chuqurligi, emmiter,
kollektor sohasining
konfiguratsiyasi va o’lchamlari va x.k.z) va struktura sohasi materialining
elektrfizik tavsiflar (kirishmalarni taqsimlanish profili, harakatchanlik,
zaryad
tashuvchilarning yashash vaqti va boshqalar).
Tranzistor
strukturasini
shakillantirish
va
uni
izolyatsiya
qilish,
tayyorlashning texnologik jarayonlari bilan aniqlansa, strukturaning elektr fizik
parametrlari shu jumladan kirishmilarning taqsimoti
texnologik operassiyalarni
o‘tkazish usuli va ularning rejimlari bilan aniqlanadi.
Tranzistorlarni yarim o‘tkazgichli IMS strukturasini sinflash uchun qabul
qilganidek, izolatsiya usuli va tayyorlash texnologiyasi (kirshmaning taqsimlanish
xarakteri) bo‘yicha sinflanadi. Strukturani izolatsiya usuli bo‘yicha p-n o‘tish bilan
izolyatsiya qilgan, delektrik qatlami
bilan izolyatsiya qilgan, ulardan birgalikda
foydalangan holda izolyatsiya qilish. Tranzistorni izolyatsiya qilish usuliga bog’liq
bo‘lmagan holda tayyorlash texnolgiyasi bo‘yicha quydagilarga sinflanadi:
planar-
