5-mavzu: yarimo‘tkazgichlarni elektrofizik xususiyatlari. Qattiq jism zonalari teoriyasi elementlari

Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
bet	2/8
Sana	23.10.2022
Hajmi	0.63 Mb.
	#27892

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
5-Ma\'ruza (El&Sxema1 Sirtki ta\'lim uchun)
2-lekciya, 14-leciya, 12-lekciya, 6-Ma\'ruza (El&Sxema1 Sirtki ta\'lim uchun)

ta’qiqlangan zonalar deb ataladi. Qattiq jismlarda qo‘shni elektronlar bir-biriga juda yaqin
joylashganligi uchun, energetik sathlarni siljishi va ajralishiga olib keladi va natijada ruxsat
etilgan energetik zonalar yuzaga keladi. Energetik zonada ruxsat etilgan sathlar soni kristaldagi
atomlar soniga teng bo‘ladi. Ruxsat etilgan zonalar kengligi odatda bir necha elektron – voltga
teng (elektron – volt – bu 1V ga teng bo‘lgan potensiallar farqini yengib o‘tgan elektronning olgan
energiyasi). Ruxsat etilgan zonadagi minimal energiya sathi tubi (Wc), maksimal energiya esa
shipi (Wv) deb ataladi.
5.1-rasmda yarim o‘tkazgichning zona diagrammasi keltirilgan. Ta’qiqlangan zona
kengligi

Wt yarim o‘tkazgichning asosiy parametri bo‘lib hisoblanadi.
5.1-rasm. Yarim o‘tkazgichning zona diagrammasi
Yarimo‘tkazgichlarda taqiqlangan zona kengligi deb ataluvchi Wg parametr eng muhim
parametr hisoblanadi. Temperatura ortishi bilan taqiqlangan zona kengligi kamayib boradi.

Elektronikada keng qo‘llaniladigan yarim o‘tkazgichlarning ta’qiqlangan zona kengliklari

Wt (eV) quyidagiga teng: germaniy uchun – 0,67, kremniy uchun – 1,12 va galliy arsenidi uchun
-1,38.
Dielektriklarda ta’qiqlangan zona kengligi

Wт

2 eV, metallarda esa ruxsat etilgan
zonalar bir – biriga kirib ketgan bo‘ladi, ya’ni mavjud emas.
Yuqoridagi ruxsat etilgan zona o‘tkazuvchanlik zonasi deb ataladi, ya’ni mos energiyaga
ega bo‘lgan elektronlar, tashqi elektr maydoni ta’sirida yarim o‘tkazgich hajmida harakatlanishlari
mumkin. Bunda ular elektr o‘tkazuvchanlik yuzaga keltiradilar. O‘tkazuvchanlik zonasidagi biror
energiyaga mos keladigan elektronlar o‘tkazuvchanlik elektronlari yoki erkin zaryad

Download 0.63 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 0.63 Mb.

Pdf ko'rish