PICHOQNING TUZILISHI VA UNING BEZAGI.
Pichoq uchta qismdan tig’, dasta va qindan iborat.
Tig’ — pichoq tig’i, pichoqning gulbanddan yuqo-rigi, ya’ni kesadigan qismi. Qadimdan tig’ni o’tkirlash va silliqlashga katta e’tibor beril-gan. U bigiz, qalam, naqsh, naycha qalam kabi o’yg’ich qalamlar bilan bezatiladi. To’g’ri tig’li pichoq, tig’i tol bargini eslatuvchi, o’tkir tig’li birmuncha tepaga qayrilgan o’tkir tig’li, tig’i-da chuqurchasi yoki tishlari bo’lgan pichoqlar bo’ladi.
Pichoq dastasi — dasta x,ar xil bo’lib, o’ziga yarasha usullarda yasaladi. Ular suqma dasta, yorma dasta hamda naqshinkor dastalar bo’ladi.
Suqma dasta — pichoqchiliqda suqma con deb ham yuritiladi. yog’och, shox, suyak, metall va bosh-qalarni ichini teshib, dumga suqib, mahkam qilinadi.
Yorma dasta — pichoqchilikda, metall sopining ikki yuziga yorma yog’och, suyak, shox va boshqalarni bo’laklari o’rnatilgan pichoq. Pichoq dastalari hayvon shoxi, suyagi, tishi, metall, yog’och ham-da plastmassa va boshqa materiallardan ish-lanadi.
Dastalarni ishlashda uning materialini, fakturasini hamda ko’rinishini saqlab qolishga harakat qilingan.
Qin — pichoq, qilich, xanjar va boshqa asbob-larni solib qo’yish uchun mahsus moslama. U charmdan, ba’zida matodan, uchiga, dasta qismiga metall qadab mustahkamlab tayyorlanadi. Qinlar pichoqdan o’ng’ay, qulay foydalanish uchun hamda qo’shimcha badiiy bezak sifatida ham ishlatiladi. Qinni gazlama, metall, teri, yog’och va boshqalar-dan ishlanadi._)Qinni bezash uchun quroq kashta chekanka va boshqalar ishlatiladi. Ular teriga badiiy o’yma naqshlar berishda ishlatiladi. [Pichoqlarni ustalar har xil texnik usullarda bezaganlar. Metall ishlashda quyish, shtampovka, metallni issiq va sovuq ishlash, o’ymakorlik, gravirovka, oltin suvi yugurtirish, o’yish, sil-liqlash hamda pardozlash usullarini qo’llagan-lar. Ustalar po’latdan qilingan pichoq tig’lariga metall ustidan tilla suvi yugurtirib kertik qilinib pichoqlarni ajoyib ko’rinishga keltir-ganlar. Ular pichoqlarni silliqlash hamda pardoz berish natijasida tig’larini oynadek yalti-ratishgan. Dastasi va uchini kumushdan o’yma naqshlar qilib bezatishgan.
|
