6-keys. Internet-tijoratning Rossiya imperiyasi
OZON.ru veb-saytini yaratgan kompaniya 1998 yilda Sankt-Peterburgda Reksoft kompaniyasi va Terra Fantastica nashriyotining birgalikdagi sa'y-harakatlari bilan tashkil etilgan.
Hech kimga sir emaski, ushbu rus loyihasini amalga oshirish g'oyasi asosan Amerika elektron tijorat giganti Amazon muvaffaqiyatiga asoslangan. Dastlab, Ozon.ru onlayn-do'koni, shuningdek, Amazon xizmati kitoblarni sotishga mo’ljallangan edi. Biroz vaqt o'tgach, uning assortimentida CD va DVD tashuvchilaridagi video va musiqa ham paydo bo'ldi. Ozon.ru ning rivojlanish tarixi asosan Amazon yo'lini takrorlaydi. Internetda sotish eng oson mahsulot, ya'ni kitoblardan boshlab (chunki iste'molchi kitob sotib olayotganda mahsulot bilan bevosita tanishmasdan shunchaki annotatsiyani o'qiydi), kompaniya bir necha yil davomida tez o'sdi va o'z assortimentini juda katta hajmga kengaytirdi.
Natijada, bugungi kunda kichik onlayn-do'kon Rossiya tarmog'idagi eng yirik onlayn supermarketga aylanib, o'z mijozlariga 500 000 dan ortiq nomdagi mahsulotlarni taqdim etadi. Bundan tashqari, OZON.ru-ning o'ziga xos xususiyati shundaki, u B2C segmentida Rossiyadagi birinchi yirik loyihalardan biri bo'lgan.
Internet xizmatining inkor qilib bo’lmaydigan afzalliklariga kelsak OZON.ru, birinchi navbatda, bu, shubhasiz, buyurtmalar qabul qilish tizimi bo’lib, Rossiyadagi eng samarali va tez ishlaydigan tizimidir. Shuningdek, ushbu tizim taklif qiladigan noyob xizmatlar, shuningdek, qulay qidiruv tizimi mavjudligini ta'kidlash kerak.
OZON.ru o‘z mijozlariga buyurtma berish, qayta ishlash va yetkazib berishning barcha bosqichlarida yuqori va zamonaviy xizmatlar taqdim etadi. Bu do‘konda xaridor o‘n sakkiz xil usulda to‘lovni amalga oshirishi, mijozning talabiga ko‘ra tanlangan o‘n to‘rt xil yetkazib berish usuli orqali tovarni qabul qilishi mumkin.
Bundan tashqari, OZON.ru kompaniyasi o'z arsenalida o'zi yaratgan dasturiy ta'minot asosida ishlaydigan samarali operatsion va logistika tizimiga ega. Bu tovarlarni tez qabul qilish, ularni saqlash javonlariga joylashtirish, buyurtmalarni bajarish, yig'ishning to'g'riligini tekshirish, tovar oqimlari va saqlash birliklarining hisobini yuritish imkonini beradi.
Ko'p muvaffaqiyatlarga qaramay, OZON.ru hali ham ba'zi qiyinchiliklarga duch keldi. Kompaniya ishining keng ko'lamliligi xodimlarning ko'p sonliligi, xodimlarning cheksiz almashinuviga, faoliyatning ko'plab yo'nalishlariga "tarqalib ketishiga", shuningdek, ayrim asosiy mutaxassislarning ketib qolishiga olib keldi. Kompaniya shtatlar soni ko’pligi tufayli byurokratik qiyinchiliklar va qo'shimcha xarajatlar paydo bo'ldi. Ayni paytda OZON.ru onlayn-do'koni, garchi u o'z mijozlariga mahsulotlarning katta assortimentini taqdim etsa ham, ko'pincha ma'lum bir mahsulot turiga ixtisoslashgan ba'zi kichik raqobatchilarga qaraganda yuqoriroq narxlarda taklif qiladi. Natijada, OZON.ru Rossiya bozorida sezilarli miqdordagi mahsulotlar uchun raqobatchilar bilan narx raqobatida yutqazadi.
Bularning barchasi ko'pincha savodsizlarcha olib borilgan boshqaruv va noto'g'ri qarorlar tufayli mustahkamlanadi. Masalan, OZON.ru kompaniyasi o’zining assortimentiga yangi qator qo'shishga qaror qilib, yirik Sapato poyabzal tarmog’ini sotib oldi. Biroq, bu xarid foydadan ko'ra ko'proq yo'qotishlarga olib keldi, chunki poyabzal do'konlarini sotib olgandan so'ng, ularning barcha asosiy xodimlari o'z lavozimlarini tark etishdi. Shunday qilib, OZON.ru bozorni zaiflashtirdi, o'zi potentsial o'rinni egallay olmadi va bu masalada raqibi LaModaga yutqazdi.
2010-yilda 9 yil faoliyat yuritgandan 231 million dollarlik sof foyda bilan oʻz xarajatlarini oqlashgan muvaffaq bo’lgan Amerika prototipi Amazon bilan solishtirganda, OZON.ru tashkil etilganidan buyon 13 yil davomida rivojlanishiga kiritilgan 38 million dollardan koʻproq sarmoya daromadni qoplay olmadi..
Natijada, 2013 yil oxiriga kelib, OZON.ru ikki yil oldingiga qaraganda ancha xavfli vaziyatga tushib qoldi. Rossiya bozoridagi yetakchilikka, ushbu bozorda katta ulushga, katta savdo hajmiga va brendning tan olinishiga qaramay, kompaniya hali ham bir nechta ko’rsatilgan muammolar tufayli bosim ostida qoldi.
Turli toifalarni keng qamrab olish bilan bir qatorda korxona mas’uliyati ham ortdi va buning natijasida butun korxona ishini nazorat qilish qiyinlashdi. OZON.ru "Onlayn savdo imperiyasi"ga aylandi, uning ichida ko'plab hal etilmagan lokal muammolar saqlanib qoldi .
Bugun loyihaning kelajagi nima bo'lishini aytish qiyin. Ko'p jihatdan, barchasi do'kon qaysi yo'nalishda rivojlanishiga va uning yo'nalishini kim boshqarishiga bog'liq. Shubhasiz, OZON.ru faoliyatini har tomonlama kengaytirishni endi davom ettirib bo'lmaydi, chunki bu kompaniyaning narx siyosatini samarasiz qilib, raqobat ustunligi ma'lum darajada salbiy ta'sir ko'rsata boshladi. Shu munosabat bilan kompaniya keyingi harakat yo'nalishini tanlashi kerak. Amazon, o'z navbatida, uy (Amerika) bozorida rivojlanish va kengayish cho'qqisiga chiqqandan so'ng, xalqaro maydonda faol ishlay boshladi, yangi bozorlarga chiqdi va o'z faoliyatini geografik jihatdan kengaytirdi. OZON.ru ham shunga amal qilishi kerakmi?
Muhokama uchun savollar masalalar:
1. Ozon.ru kompaniyasi tomonidan raqobat ustunligini yaratishda qanday raqobat ustunligi strategiyasidan foydalangan? Ushbu strategiyaning afzalliklari va kamchiliklari qanday?
2. Kompaniya qanday raqobatdosh ustunliklarni yarata oldi? Ushbu raqobatdosh ustunliklarga tahdid bormi?
3. Ozon.ru nafaqat Rossiyada, balki xalqaro bozorda ham raqobatdosh ustunliklaridan muvaffaqiyatli foydalana oladimi?
4. Kompaniya oxirgi yillarda qanday asosiy muammolarga duch keldi?
5. Mavjud muammolarni hal qilish uchun kompaniya qanday choralar ko'rishi kerak?
6. Ozon.ru Amazon izidan borib, o'z biznesini xalqarolashtirish sari harakat qilishni boshlashi kerakmi? Agar shunday bo’lsa, u qaysi biriga chiqish maqsadga muvofiqroq bo'lardi?
|
