8
sug‘urtaga ixtisoslashgan vositachilar davlat sug‘urta nazoratining ob’ektlari
hisoblanadi.
5. Sug‘urta bozorini davlat tomonidan tartibga solish turli shakllarda, xususan,
maxsus qonunlar qabul qilish, soliq solish, alohida hukumat qarorlari bilan majburiy
sug‘urtalashni joriy qilish va vakolatli sug‘urta nazorati xizmatini tashkil etish yo‘li
bilan amalga oshiriladi.
Sug‘urta bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlarga litsenziyalar (ruxsatnomalar)
berish sug‘urta nazorati xizmatining eng asosiy vazifalaridan biridir. Litsenziya
(ruxsatnoma) berish jarayonida sug‘urta nazorati sug‘urtachining bo‘lajak
faoliyatini dastlabki tekshiruvdan o‘tkazadi. Ya’ni, nizom jamg‘armasi va o‘z
mablag‘larining holati hamda bu mablag‘larning tashkilot zimmasidagi
majburiyatlariga o‘zaro munosabati ko‘rib chiqiladi. Sug‘urta faoliyatiga litsenziya
(ruxsatnoma) berishning zaruriyati sug‘urtaning o‘z mohiyatidan
kelib chiqishini
unutmaslik kerak. Chunki, sug‘urta tashkiloti sug‘urta hodisasi yuz bergan vaqtda
sug‘urtalanuvchiga shartnomada ko‘rsatilgan mablag‘ni o‘z vaqtida to‘lashi lozim.
Sug‘urta faoliyatini nazorat qiluvchi organning bu boradagi ishlari nafaqat
sug‘urtalanuvchilar manfaatiga mos tushadi, balki butun davlatning manfaatlari
yo‘lida ham xizmat qiladi.
E’tirof
etish lozimki, bugungi kunda mamlakatda sug‘urta faoliyati bilan
shug‘ullanish uchun litsenziya (ruxsatnoma) berish tartibi ishlab chiqilgan. Sug‘urta
tashkilotiga beriladigan litsenziya (ruxsatnoma) sug‘urtalashning har bir turi yoki
bir-biriga yaqin bo‘lgan sug‘urta turlari guruhlari uchun beriladi. CHunki, ba’zi
sug‘urta turlari bo‘yicha operatsiyani amalga oshirish sug‘urtalovchida etarli
darajada moliyaviy mablag‘lar bo‘lishini talab etadi. Bundan tashqari, sug‘urta
kompaniyasi ishlab chiqqan biznes-rejada sug‘urta tarifi stavkalarini to‘g‘ri
hisoblanishiga alohida e’tiborni qaratish zarur. Negaki, noto‘g‘ri
hisob-kitob
qilingan tarif, pirovard natijada, sug‘urta tashkilotini moliyaviy barqarorliksizga
yoki to‘lov qobiliyatini yomonlashuviga olib keladi. Nazarimizda, faqat sug‘urta
kompaniyalarini emas, balki, qayta sug‘urtalashga ixtisoslashgan
tashkilotlar va
vositachilik idoralarini ham faoliyatini litsenziyalashni kiritilishi katta ahamiyatga
ega bo‘ldi.
