6.5-rasm. Stabilitronning asosiy parametri
Stabilitronning asosiy parametri bo‘lib barqarorlash kuchlani-shining temperatura
koeffitsiyenti (KTK) hisoblanadi. KTK – bu temperatura bir gradusga o‘zgarganda barqarorlash
kuchlanishining nisbiy o‘zgarishi. Ko‘chkisimon teshilish kuzatiladigan
kichik voltli stabili-
tronlar odatda musbat KTKga ega. KTK qiymati odatda 0,2 - 0,4 % /grad dan oshmaydi.
Varikap elektr yordamida boshqariladigan sig‘im sifatida qo‘llanishga mo‘ljallangan.
Varikapning ishlash prinsipi elektr o‘tish to‘siq sig‘imining teskari kuchlanishga bog‘liqligiga
asoslangan.
Varikaplar asosan tebranma konturlarni chastotasini elektron qayta sozlashda qo‘llaniladi.
Varikaplarning bir necha turi mavjud. Masalan, parametrik diodlar o‘ta yuqori chastota signallarini
kuchaytirish va generatsiyalashda, ko‘paytiruvchi diodlar esa keng
chastota diapazoniga ega
bo‘lgan ko‘paytirgichlarda qo‘llaniladi.
Tunnel diodi deb qo‘zg‘otilgan yarim o‘tkazgich asosida loyihalangan yarim o‘tkazgichli
asbobga aytiladi. Unda teskari va uncha katta bo‘lmagan to‘g‘ri kuchlanishda tunnel effekti yuzaga
keladi va volt – amper xarakteristika manfiy differensial qarshilikka ega bo‘lgan soha mavjud
bo‘ladi. Tunnel diodlar boshqa turdagi diodlardan sezilarli farq qilmaydi, lekin ularni yasash uchun
10
20
sm
-3
kiritmaga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgichli materiallar qo‘llaniladi.
VAX nochiziqli bo‘lsa, uning har bir kichik sohasi to‘g‘ri
chiziq deb qaraladi va
xarakteristikaning bu nuqtasida
dI
dU
R
i
differensial qarshilik kiritiladi. Agar xarakteristika
kamayuvchi bo‘lsa, bu sohada qarshilik R
i
manfiy qiymatga ega bo‘ladi.
