• O’lchamlar zanjiri deb, bir o’lcham aniqligiga ta’sir etuvchi va berk kontur hosil qiluvchi o’zaro birlashtirilgan o’lchamlar to’plamiga aytiladi
  • Berkituvchi zveno deb, qism yoki butunlay mashina detallarining aniqligiga asosiy talablar qo’yuvchi o’lchamga aytiladi.
  • Kompensa ts iyalovchi zveno deb, berkituvchi zveno xatoligini kamaytirish maqsadida, tashkil etuvchi zvenolarning xatoliklarini kompensa ts
  • 7-amaliy mashg’ulot o'lchamlar zanjirini hisoblash tartibi




    Download 97.51 Kb.
    bet1/4
    Sana10.02.2023
    Hajmi97.51 Kb.
    #41795
      1   2   3   4
    Bog'liq
    7-amalyot
    1-mavzu. Matrisa va ular ustida amallar, 8-amalyot, Moliyaning mohiyati va funksiyalari. Moliya tizimini boshqarish

    7-AMALIY MASHG’ULOT
    O'lchamlar zanjirini hisoblash tartibi.

    O’lchamlar zanjiri va uning elementlari
    to’g’risidagi tushunchalar

    Konstruktor tomonidan loyihalangan har qanday buyum-mashina, agregat, qism yig’ma birliklardan tashkil topgan bo’ladi. Bularning aniqligi esa o’z navbatida, ma’lum o’lchamlar zanjirini hisob-kitob qilish asosida amalga oshiriladi.


    O’lchamlar zanjiri deb, bir o’lcham aniqligiga ta’sir etuvchi va berk kontur hosil qiluvchi o’zaro birlashtirilgan o’lchamlar to’plamiga aytiladi (11.2-rasm).
    O’lchamlar zanjirining zvenosi deb, yuzalar oralig’idagi (o’qlararo) masofani yoki ularning burchakli joylashuvini aniqlovchi o’lchamga aytiladi.
    Berkituvchi zveno deb, qism yoki butunlay mashina detallarining aniqligiga asosiy talablar qo’yuvchi o’lchamga aytiladi.
    Har bir o’lchamlar zanjiri bitta berkituvchi va ikki yoki undan ko’proq tashkil etuvchi zvenolardan tuzilgan bo’ladi. Tashkil etuvchi zvenolar berkituvchi zveno nominal qiymatini oshirsa (+)musbat deb ataladi, agarda kamaytirsa (-)manfiy deb ataladi.

    11.2-rasm. Yig’ish o’lchamlar zanjiri sxemasi: a-ishchi chizma, b-zanjir sxemasi.

    Masalan, 11.2, b-rasmda: A1, A2, A3 o’lchamlar berkituvchi zveno qiymatini kamaytiradi va ishoralari (-); A4 o’lcham esa berkituvchi zveno qiymatini oshiradi, demak ishorasi (+).
    Tashkil etuvchi zvenolarning xatoliklari berkituvchi zveno aniqligiga turli darajada ta’sir ko’rsatadi. Tashkil etuvchi zvenolarning berkituvchi zvenoga ta’sir etuvchi koeffitsientiga uzatma nisbati deyiladi.
    Kompensatsiyalovchi zveno deb, berkituvchi zveno xatoligini kamaytirish maqsadida, tashkil etuvchi zvenolarning xatoliklarini kompensatsiyalash uchun ishlatiluvchi zvenoga aytiladi.

    12.1-jadval.O’lchamlar zanjirlarining tasnifi


    Tasniflash
    xususiyati

    O’lchamlar zanjiri-
    ning nomi

    Tavsifnomalari

    Buyumdagi




    Har bir detal uchun



    Bir detal yuzalari yoki o’qlarining nisbatan joylashishi va aniqligini aniqlaydi.

    O’rni bo’yicha




    Yig’ish


    Mashinaning yig’ilgan mexanizmda qaysi bir parametrining nisbatan joylashishni va aniqligini aniqlaydi.

    Aniqlikka erishish usuli bo’yicha


    Kompensatorsiz



    Tashkil etuvchi zvenolarning talab etilgan aniqligi o’zaroalmashinuv -chi detallar bilan ta’minlalaydi.

    Kompensator bilan



    Berkituvchi zvenoning talab etilgan aniqligiga kompensator yordamida amalga oshiriladi.

    Zvenolarning


    joylashi­shi bo’yicha

    To’g’ri chiziqli

    O’lchamlar zanjirining zvenolari o’zaro parallel chiziqlarda joylashgan.

    Yassi


    O’lchamlar zanjirining zvenolaribitta yokibir-nechta parallel tekisliklarda joylashgan.

    Fazoviy


    O’lchamlar zanjirning zvenolari parallel bo’lmagan tekisliklarda joylashgan.

    O’zaro bog’lanish xarakteriga qarab



    Mustaqil

    Hamma zvenolar bitta o’lchamlar zanjiriga kiradi.

    O’zaro bog’liq



    Bitta yoki bir-nechta zvenolar, ikkita yoki ko’proq o’lchamlar zanjiriga kiradi.



    Download 97.51 Kb.
      1   2   3   4




    Download 97.51 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    7-amaliy mashg’ulot o'lchamlar zanjirini hisoblash tartibi

    Download 97.51 Kb.