| Elektron emissiyasının fiziki təbiəti. Elektron emissiyası, maddənin səthindən ətraf fəzaya elektronların buraxılmasına deyilir. Katodların hazırlandığı metallarda sərbəst elektronlar fasiləsiz xaotik istilik hərəkətində olurlar və katodun temperaturundan asılı olan kinetik enerjiyə malikdirlər. Adi temperaturlarda elektro-nun öz enerjisi onun metaldan çıxmasına kifayət etmir.
Elektronun metaldan vakuuma çıxması üçün yerinə yetirilən işə çıxış işi deyirlər. Bu iş metalların və onlardan hazırlanan katodların emissiya qabiliyyətini xarakterizə edir. Elektronların məcburi emissiyasının yerinə yetirilməsi üçün verilən əlavə enerjinin növündən asılı olaraq termoelektron, avtoelektron, fotoelektron və ikinci elektron emissiyası olur.
Yalnız metalın (elektrodun) qızdırılması hesabına baş verən emissiya termo-elektron emissiyası adlanır. Metalın qızdırılması hesabına elektronların kinetik ener-jisi və sürəti artır. Müəyyən temperaturda elektronun enerjisi metaldan çıxmağa kifayət edir və elektron metalın səthini tərk edir. Elektron-idarə olunan lampalarda geniş istifadə olunan termokatodların işi termoelektron emissiyası hadisəsinə əsaslan-mışdır.
Elektronların, optik diapazonlu elektromaqnit şüalanmaların (fotonların) təsiri ilə baş verən emissiyası fotoelektron emissiyası adlanır. Elektrovakuum fotoelementlərinin iş prinsipi fotoelektron emissiyası hadisəsinə əsaslanmışdır.
Avtoelektron emissiya, güclü elektrik sahəsinin təsiri altında metaldan elektron-ların emissiyasına deyilir. Bu növ emissiya civəli ventillərdə və bəzi qazboşalma cihazlarında tətbiq tapır.
İkinci elektron emissiyası, metalın səthinin bombardman edilməsi zamanı onun səthindən elektronların emissiya edilməsini adlandırırlar. İlkin adlanan elektronlar metalın səthinə dəydikdə öz enerjisini səthdəki elektronlara verir. Bu halda səthdəki elektronlar əlavə enerjinin hesabına bombalanan səthi tərk edirlər. Bu hadisə hesabına emissiya olunan elektronlar ikinci elektronlar adlanırlar.
| 