8-Laboratoriya ishi
Mavzu: Potensiometr. Arduino orqali yorug‘lik diodini yorug‘lik
darajasini o‘zgartirishini namoyish etish
Ishdan maqsad: Potensiometr yordamida LED diodni boshqarishni
o’rganish, sxema yig’ish, dastur yozish va uni plataga o’rnatish.
1.
Laboratoriya ishini bajarishga tayyorgarlik ko‘rish
Potensiometr - bu Arduino kabi mikrokontrollerdan
foydalanishda
o'zgaruvchan kirishni yaratishning ajoyib va sodda usuli. Ushbu kichik qo'llanmada
sizga potentsiometrni Arduino-ga qanday ulash va uni oddiy sxemada o'zgaruvchan
kirish sifatida qanday ishlatish haqida oddiy kod ko'rsatilgan. Biz potentsiometr
pozitsiyasidan
foydalanib, yonib-o'chadigan vaqt oralig'i o'rnatiladigan LEDni
o'chiradigan sxemani yaratamiz.
1-rasm. Potensiometr ko’rinishi (POT)
Kerakli uskunalar:
Arduino UNO platasi;
Potensiometr;
LED diod lampasi;
Rezistor (10 kOm);
Ulash uchun similar.
Komponentlarni Arduino bilan birlashtirish juda murakkab emas.
Potensiometrni analog kirish sifatida va LEDni raqamli
chiqish sifatida vizual
indikator yoki pot holati sifatida ishlatamiz.
Komponentlarni ulashda anodni (uzunroq oyoq) qarshilik orqali ijobiy
quvvatga
ulanishini
ta'minlaydigan
LEDning
polaritesini
tekshiring.
Potansiyometrlar uchun pinout odatda bir xil (GND, V
out
, V
in
),
ammo biz
ma'lumotlar jadvalini har ehtimolga qarshi tekshirishni maslahat beramiz. Qaysi
analog va raqamli pinlardan foydalanayotganingizni yozib qo'yishingiz kerak,
chunki Arduino dasturini o'rnatishda bizga kerak bo'ladi.
2.
Laboratoriya ishini bajarish uchun topshiriq:
LEDni zanjirga qo'yishda, har doim uzunroq
oyoqni ijobiy voltajga
qo'yishingiz kerakligini unutmang. Yuqoridagi holatda, uzunroq oyoq qarshilikka,
qisqaroq oyoq esa erga ulangan bo'lishi kerak. Shuni ham yodda tutingki, biz oqimni
LED orqali cheklash uchun sxemada 10 kOm qarshilik ishlatamiz.
Endi maqsad so'nggi uch darsda o'rgangan narsangizdan foydalanishdir. Siz
potentsiometrdan qiymatni o'qishni xohlaysiz, keyin potentsiometrdan o'qish
asosida LEDga kuchlanish yozing. Esingizda bo'lsin, 0 dan 5 voltgacha bo'lgan
analog kuchlanishni o'qiganingizda, arduino 0 dan 1023 gacha bo'lgan
sonni
bildiradi, 0 0 volts, 1023 esa 5 volt.
Xuddi shunday, 0 dan 5 voltgacha analog kuchlanish yozayotganingizda 0 dan
255 gacha raqam yozishingiz kerak. Agar siz 0 voltsga to'g'ri keladigan "0"
qiymatini yozsangiz. Agar siz 255 qiymatini yozsangiz, bu 5 voltni chiqaradi.
Shunday qilib, 0 dan 55 voltsgacha kuchlanish olish uchun siz yozish qiymatlarini 0
dan 255 gacha o'lchashingiz kerak.
Hozir qiyin narsa shundaki, biz potentsiometrdan o'qigan qiymatimizga qarab
LEDni xiralashtirmoqchimiz. Agar potansiyometrdan 0 qiymatini o'qigan bo'lsak,
biz 0 kuchlanishiga mos keladigan 0
qiymatini yozmoqchimiz, agar
potentsiometrdan 1023 qiymatini o'qigan bo'lsak, u holda biz maksimal voltajimiz 5
voltni yozishni xohlaymiz. , demak, biz 255 qiymatini yozishimiz kerak. Asosan,
biz 0 dan 1023 gacha bo'lishi kerak bo'lgan o'qish qiymatlarini masshtablashimiz
kerak, bu 0 dan 255 gacha bo'lishi kerak.
Laboratoriya mashg’ulotini bajarish uchun
sxemani quyidagi tartibda
yig’ing:
2-rasm. Sxema ko’rinishi
Sxemani yig’ib bo’lganingizdan keyin Arduino IDE dasturiga quyidagi
tartibda dasturni kiritamiz:
int potPin= A0;
int LEDPin= 9;
int readValue;
int writeValue;
void setup() {
pinMode(potPin, INPUT);
pinMode(LEDPin, OUTPUT);
Serial.begin(9600);
}
void loop() {
readValue = analogRead(potPin);
writeValue = (255./1023.) * readValue;
analogWrite(LEDPin, writeValue);
Serial.print("You are writing a value of ");
Serial.println(writeValue);
}
Dasturni kiritib bo’lganingizdan keyin Arduino IDE dasruida
potensiometr
ta’sirini kuzatishimiz uchun quyidagi amalni bajarishimiz kerak, ya’ni:
3-rasm. Monitor port punktini yoqamiz
3.
Tajribada olingan natijalarni ishlash
1. POT yordamida 1 ta LED diodni boshqarish.
2. POT yordamida 2 ta LED diodni boshqarish.
3. POT yordamida 3 ta LED diodni boshqarish.
4. POT yordamida 4 ta LED diodni boshqarish.
5. POT yordamida 5 ta LED diodni boshqarish.
4.
Hisobot mazmuni
1. Laboratoriya ishi mavzusi va ishdan maqsad.
2. Mashg’ulot bo’yicha nazariy bilim va ko’nikmalar.
3. Topshiriq bo’yicha berilgan sxema ko’rinishi va dasturini elektron
shaklda tayyorlang va hisobotga kiriting.
4. Dastur natijasini kiriting.
5.
Nazorat savollari
