Rasm 9.4. O‘lchamli elektr kimyo ishlovni qo‘llanilishi: a-press-shakllar
tayyorlash;
b-teshiklarni hosil qilish; v-detallarni tamg„alash va belgi qo„yish;
g-zagotovkalarni kesish; 1-elektrod-asbob; 2-zagotovka.
qiyin ishlanadigan zagotovka va detallarda toza kesim hosil qilishda kesish uchun
sirtlar va qirralarni tozalash, fasonli bo„shliqlarni tekislash uchun va hokazo.
Aytib o„tilgandan tashqari o„lchamli ishlovni ko„p sonli kombinatsiyalangan
usullari mavjud.
Bulardan anodli-mexanik, elektr-abraziv,
elektr-olmos usullari
oddiy, faqat bir oz o„zgartirilgan metall qirquvchi va tekislovchi dastgohlarda
bajarilishi mumkin.
O„lchamli elektrokimyo ishlovni energiya iste‟mol hajmi an‟anaviy
jarayonlardan 100 martagacha ko„p va elektr eroziya usullaridan 10-15 marta ko„p.
Elektr energiyani solishtirma sarfi
elektrodlar orasidagi masofaga, elektrolitni
elektr o„tkazuvchanligiga va haroratiga bog„liq. Oraliqni
kengayishi bilan metall
ajratilishi kamayadi va nusxalashni hatolari paydo bo„ladi. SHuning uchun eng
tejamkor rejim va nusxa-lashni aniqligi elektrodlararo oraliqni minimalligida sodir
bo„ladi. Ammo bunda reaksiya maxsullarini chiqarib tashlash murakkablashadi.
Ishlovni optimal rejimi kelishuv echimga asoslangan.
Elektr energiyasini tejash uchun elektrolitni o„tkazuvchanligini
oshirish va
energiya manbasini kuch-lanishini pasaytirish kerak. Elektrolitni solishtirma
o„tkazuvchanligi harorat va konsenratsiya ko„payishi bilan ortib boradi. Jarayonni
optimal parametrlari
ishlov olayotgan materialga, ishlov turiga bog„liq va
ma‟lumotnomalarda keltiriladi.
Jarayonni energiya sarfini kamayishi va ish-lovni yuqori aniqligi va sirtni
tozaligini ta‟minlash energiyani uzluksiz keltirishdan kombinatsiya-langan usulga
o„tishda sodir bo„ladi: ishlovni birinchi etapida aniqlik
va tozalik hali muxim
emasligida energiyani uzluksiz keltirish mumkin. Ikkinchi va yakuniy etaplarda
energiyani impuls-siklli usulda
impulsli manbaa-tiristorli VAK to„g„rilagichdan
keltirish ma‟qul. Bunda energiyani impulsli keltirish tiristorli
VAK
o„zgartirgichdan bo„ladi, sikllik esa elektrodlarni maxsus sikl bo„yicha
yaqinlashtirish va uzoqlashtirishda sodir bo„ladi,
bunda oraliqni eng minimal
qiymatlarga keltirish mumkin.
