• Kriptologiya deb s
  • A. A. Akayev, A. T. Kenjabayev, yo. S. Ilxamova, M. Yu. Jumaniyazova iqtisodiyotda axborot komplekslari




    Download 8.25 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet242/268
    Sana23.02.2023
    Hajmi8.25 Mb.
    #43285
    1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   268
    Bog'liq
    Иктисодиётда ахборот комплекслари ва технологиялари дарслик
    Statistika(Oraliq) (1), Налоговый кодекс Республики Узбекистан, xkzbvdehbohboi, Blender 2.92.0, menejment, Toksanbayeva Albina sug\'urta mustaqil ishi, 3-TEZIS, 2-mavzu, psihologiya-i-alhimiya, Reading log 1 (1), Tarixiy xotirasiz kelajak yo\'q, Волейболни вужудга келиши ХАМДА ўйин қоидалари, ИШЧИ КУЧИ БОЗОРИ ВА БАНДЛИК, O\'ZBEKISTON VA JAHON HAMJAMIYATI, Doc2
    Kodlashtirish uchun tez-tez ishlatiladigan iboralar to‘plamini o‘z ichiga 
    oluvchi kitob yoki jadvallardan foydalaniladi. Bu iboralardan har biriga, ko‘p 
    hollarda, raqamlar to‘plami bilan beriladigan ixtiyoriy tanlangan kodli so‘z 
    to‘g‘ri keladi. Axborotni kodlash uchun xuddi shunday kitob yoki jadval talab 
    qilinadi. Kodlashtiruvchi kitob yoki jadval ixtiyoriy kriptografik o‘zgartirishga 
    misol bo‘ladi. Kodlashtirishning axborot texnologiyasiga mos talablar - qatorli 
    ma’lumotlarni sonli ma’lumotlarga aylantirish va aksincha o‘zgartirishlarni 
    bajara bilish. Kodlashtirish kitobini tezkor hamda tashqi xotira qurilmalarida 
    amalga oshirish mumkin, lekin bunday tez va ishonchli kriptografik tizimni 
    muvaffaqiyatli deb bo‘lmaydi. Agar bu kitobdan biror marta ruxsatsiz 
    foydalanilsa, 
    kodlarning 
    yangi 
    kitobini 
    yaratish 
    va 
    uni 
    hamma 
    foydalanuvchilarga tarqatish zaruriyati paydo bo‘ladi. 
    Shifrlash kriptografik o‘zgartirishning ikkinchi turi bo’lib o‘z ichiga - 
    boshlang‘ich matn belgilarini anglab olish mumkin bo‘lmagan shaklga 
    o‘zgartirish algoritmlarini qamrab oladi. O‘zgartirishlarning bu turi axborot-
    kommunikatsiyalar texnologiyalariga mos keladi. Bu algoritmni himoyalash 
    muhim ahamiyat kasb etadi. Kriptografik kalitni qo‘llab, shifrlash algoritmining 


    456 
    o‘zida himoyalashga bo‘lgan talablarni kamaytirish mumkin. Endi himoyalash 
    obyekti sifatida faqat kalit xizmat qiladi. Agar kalitdan nusxa olingan bo‘lsa, uni 
    almashtirish mumkin va bu kodlashtiruvchi kitob yoki jadvalni almashtirishdan 
    yengildir. Shuning uchun ham kodlashtirish emas, balki shifrlash axborot-
    kommunikatsiyalar texnologiyalarida keng ko‘lamda qo‘llanilmoqda. 
    Kriptologiya deb sirli (maxfiy) aloqalar sohasiga aytiladi. Ushbu so‘z 
    yunoncha «kripto» — sirli va «logus» — xabar ma’nosini bildiruvchi
    so‘zlardan iborat. Kriptologiya asosan ikki yo‘nalishdan iborat: 
    kriptografiya
    kriptotahlildan. 

    Download 8.25 Mb.
    1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   268




    Download 8.25 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    A. A. Akayev, A. T. Kenjabayev, yo. S. Ilxamova, M. Yu. Jumaniyazova iqtisodiyotda axborot komplekslari

    Download 8.25 Mb.
    Pdf ko'rish