1.ESSE Metod
i
Esse fransuzcha “tajriba, andaza” ma’nolarini anglatadi. Esse – qandaydir bir
predmetga oid umumiy yoki dastlabki mulohazalar. Ko’pincha
esse yozish
mashg’ulotning boshida, yoki refleksiya sifatida, ohirida taklif etiladi. Esse yozish
ko’pincha nazariy mashg’ulotlar, ma’ruzalar hamda mustaqil mashg’ulotlar
tarkibida o’tkaziladi. Uning quyidagi turlari tegishli maqsadlarga muvofiq holda
qo’llaniladi:
Esse – taklif etilgan mavzu yuzasidan 1000 dan 5000 gacha so’z hajmidagi insho.
Esse – bu muallifning ta’kidlab o’tadigan individual nuqtayi
nazarini erkin ifoda
etish shakli; qandaydir mavzu bo’yicha umumiy yoki dastlabki dunyoqarashni o’z
ichiga oladi.
Asoslangan esseni baholash ko’rsatkichlari va mezonlari:
Misol sifatida “qandaydir mavzu yoziladi. …” mavzusida asoslangan esse yozing,
degan topshiriqni bajarish tartibini ko’rib chiqamiz:
o
mavzu mazmuniga mos kelishi (mavzudan chetga chiqmaslik);
o
mazmuni, fikri;
o
unga taalluqli muammoni oldindan ko’ra bilish, shaxsiy nuqtai nazari, ma’lumotlar
etarliligi;
o
uslub, ifoda
aniqligi, muayyanligi;
o
orfografiya qoidalariga rioya qilinishi.
Besh daqiqali esse – o’rganilayotgan mavzu bo’yicha olingan bilimlarni
umumlashtirish maqsadida o’quv mashg’uloti oxirida 5 daqiqa oralig’ida
o’tkaziladi. Yozma topshiriqning ushbu turi o'quvchilarning mavzuga doir o’z
mustaqil fikrlarini ifodalay olishga yordam berish va o’qituvchiga o’z
talabalari
o’quv materiali bilan tanishganda qaysi jihatlariga ko’proq e’tibor berishlari
xususida fikrlash imkonini beradi.
Ushbu yozma topshiriq turida ta’lim oluvchilardan
quyidagi ikki topshiriqni
bajarish: mazkur mavzu bo’yicha ular nimalarni o’rganganliklarini mustaqil bayon
etish va ular baribir javobini ololmagan bitta savolni berish so’raladi.
