5
MAVZU: HAYVONLARNI O’RGANISHDA FOYDALANILADIGAN
OPTIK ASBOBLAR
Kerakli jihozlar: biologik MBR-1, elektron mikroskoplarning
tuzilishini
aks
ettiruvchi jadval, tomizg’ichlar,
buyum va qoplagich oynalar, suv to’ldirilgan
idishlar, mum yoki plastilin bo’lakchalari, qo’l lupalari va binoqo’lyarlar.
Ishning maqsadi: hayvonlarni o’rganishda foydalaniladigan
biologik optik
asboblarni nomlanishi va ishlatilishini o’rganish.
Biologik mikroskoplar optik yoritgich va mexanik sistemalardan iborat.
Mikroskopning optik qismiga oqo’lyar, ob’ektivlar va ularni
birlashtiruvchi tubus
kiradi (1-rasm). Har bir ob’ektiv metall naychaga
joylashtirilgan linzalardan
iborat,ular bir-biridan ma’lum masofada o’rnatilgan. Ularni katta qilib ko’rsatish
imkoniyati yon tomonida raqam bilan ko’rsatilgan. Masalan, 8
x
raqamli ob’ektiv 8
marta, 40
x
raqamlisi esa 40 marta katta qilib ko’rsatadi. Raqami 90
x
bo’lgan
ob’ektivni immersion ob’ektiv deb ataladi. U bilan ishlayotganda
tekshiriladigan
preparatning ustiga
bir tomchi kedr moyi tomizilib, ob’ektivning
pastki uchi shu
moyga botiriladi. Natijada tekshirilayotgan ob’ekt
bilan linza orasidagi havo
o’rnida moy qavati paydo bo’ladi. Moy va linzaning nurni sindirish darajasi qariyb
bir xil bo’lganligi uchun ko’rilayotgan ob’ektimiz aniq ko’rinadi.