Abiotik omillar va organizmlarning ekologik moslashishi

ABIOTIK OMILLAR VA ORGANIZMLARNING EKOLOGIK MOSLASHISHI

2.Ekologik omillar va ularning tasnifi. Xar bir organizm o’zi yashab turgan muhitda bir vaqtning o’zida xar xil iqlim, tuproq va biotik omillar ta’siriga uchraydi. Tirik organizmlarni individual rivojlanish jarayonining bir fazasi davrida to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qiladigan muhit elementlarga ekologik o m i l l a r deyiladi. Bundan ayrim muhit omillari, yani dengiz satxiga nisbatan bo’lgan balandlik, dengiz va ko’llarning chuqurligi istisnodir. Sababi balandlikning organizmga ta’siri harorat, quyosh radiatsiyasi, atmosfera bosimi orqali borsa, suv chuqurligining organizmga ta’siri bosim va yorug’likning kamayishi sababli yuzaga keladi.

• 2.Ekologik omillar va ularning tasnifi. Xar bir organizm o’zi yashab turgan muhitda bir vaqtning o’zida xar xil iqlim, tuproq va biotik omillar ta’siriga uchraydi. Tirik organizmlarni individual rivojlanish jarayonining bir fazasi davrida to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qiladigan muhit elementlarga ekologik o m i l l a r deyiladi. Bundan ayrim muhit omillari, yani dengiz satxiga nisbatan bo’lgan balandlik, dengiz va ko’llarning chuqurligi istisnodir. Sababi balandlikning organizmga ta’siri harorat, quyosh radiatsiyasi, atmosfera bosimi orqali borsa, suv chuqurligining organizmga ta’siri bosim va yorug’likning kamayishi sababli yuzaga keladi.

Ekologik omillar tirik organizmga quyidagicha ta’sir ko’rsatadi:

• Ekologik omillar tirik organizmga quyidagicha ta’sir ko’rsatadi:
• ayrim turlarni ma’lum xududdan siqib chiqaradi va ularning jug’rofik jixatdan tarqalishining o’zgarishiga olib keladi.
• Xar xil turlarning rivojlanishiga bevosita ta’sir ko’rsatib, ularning ko’payishi va nobud bo’lishini o’zgartiradi, bir joydan ikkinchi joyga ko’chib populyatsiya va biosenozlar zichligiga ta’sir qiladi.
• Organizmlarda moslanish xususiyatlarini keltirib chiqaradi, ularda, ichki (modda almashuv) va tashqi o’zgarishlarni tarqoq, guruh bo’lib tarqalishi, qishki va yozgi tinim davri, fotodavr reaktsiyasining kelib chiqishiga sabab bo’ladi.