Abiotik omillar va organizmlarning ekologik moslashishi

Hamma ekologik omillarni organizmlarning chidamlilik chegarasiga yaqinligi yoki undan ortib ketishi va turning yashashiga salbiy ta’sir qiladigan muhit elementlariga chegaralovchi omillar deyiladi. Shunday qilib, organizm ekologik minimum va ekologik maksimum holati bilan tavsiflanadi, shu ikki ekologik ko’rsatkichki u sezadi, unga moslanish orqali javob qiladi, organizmning maksimum va minimum ko’rsatkichlari o’rtasida ekologik omillarning organizmga ta’sir qilishiga turning tolerantlik chegarasi yoki ekologik amplitudasi deb aytiladi.

• Hamma ekologik omillarni organizmlarning chidamlilik chegarasiga yaqinligi yoki undan ortib ketishi va turning yashashiga salbiy ta’sir qiladigan muhit elementlariga chegaralovchi omillar deyiladi. Shunday qilib, organizm ekologik minimum va ekologik maksimum holati bilan tavsiflanadi, shu ikki ekologik ko’rsatkichki u sezadi, unga moslanish orqali javob qiladi, organizmning maksimum va minimum ko’rsatkichlari o’rtasida ekologik omillarning organizmga ta’sir qilishiga turning tolerantlik chegarasi yoki ekologik amplitudasi deb aytiladi.

Xar bir tirik organizmning turli ekologik omillarga nisbatan chidamlilik darajasi yoki chidash chegarasi bor. Bu chidash chegarasi ichida (minimum va maksimum) turning ekologik optimum rivojlanish zonasi bo’ladi. Masalan, O’rta Osiyo sharoitida keng eqiladigan paxtaning shona chiqarishi, gullashi, ko’sak tugishi va uning ochilishi ma’lum yorug’lik, harorat va namlik ta’sirida o’tadi. Bordiyu, gullash davrida yuqori harorat bo’lib, namlik yetarli bo’lmasa, go’za shonalarini to’kib yuboradi.

• Xar bir tirik organizmning turli ekologik omillarga nisbatan chidamlilik darajasi yoki chidash chegarasi bor. Bu chidash chegarasi ichida (minimum va maksimum) turning ekologik optimum rivojlanish zonasi bo’ladi. Masalan, O’rta Osiyo sharoitida keng eqiladigan paxtaning shona chiqarishi, gullashi, ko’sak tugishi va uning ochilishi ma’lum yorug’lik, harorat va namlik ta’sirida o’tadi. Bordiyu, gullash davrida yuqori harorat bo’lib, namlik yetarli bo’lmasa, go’za shonalarini to’kib yuboradi.