|
Teodolitlar va nivelirlar uchun GOSTni o'rganish
|
| bet | 3/5 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 4,2 Mb. | | #241748 |
Bog'liq Aeroportlarni qidiruvidagi geodezik ishlar tarkibi va vazifalari1. Teodolitlar va nivelirlar uchun GOSTni o'rganish
Zamonaviy ommaviy geodeziya asboblari yetarli o'lchov aniqligi bilan ijrochining yuqori
mahsuldorligini ta'minlashi kerak; dala ekspeditsiyasi sharoitida foydalanish va tashish paytida
yuqori ishonchlilik; operatsiyalarning soddaligi va qulayligi, jahon bozorida raqobatbardoshligi.
Asboblarga qo`yiladigan talablar faqat quyidagi shartlar bajarilgandagini qoniqarli hisoblanadi.
-o'lchamlari va og'irligi kichik, -konstruktsiyasi qattiq, -sozlashlarni ishonchli ushlab turadigan,
-korroziyaga va boshqa atrof-muhit ta'siriga chidamli, -minimal qulay joylashgan boshqaruv
panellariga ega,- avtomatlashtirish elementlarini o'z ichiga olgan va uzoq vaqt tashqi
ko'rinishga mos keladigan qurilmalar.
Geodeziya asboblari uchun umumiy texnik talablar GOST tomonidan belgilanadi.
GOSTga muvofiq, qurilmalarning ishlash shartlarining asosiy xarakteristikalari sifatida
quyidagilar qabul qilinadi: atrof-muhit harorati 20 ± 5 ° S; havoning nisbiy namligi 60±20%;
atmosfera bosimi 101,325 ± '- ± 3,333 kPa (760 ± 25 mm sim.ustun balandligi). Geodeziya
asboblari konstruktsiyasi texnologik, ta`mirtalab bo'lishi, asosiy parametrlar va texnik
xususiyatlarni nazorat qilish imkoniyatini ta'minlashi kerak.
Ta`mirtalab - bu geodezik qurilmani noto'g'ri ishlashi yoki texnik shikastlanganda
ta'mirlash mumkinligini anglatadi va u o'zining zarur parametrlariga ega bo'ladi.
2. Teodolitlar va nivelirlarning asosiy texnik parametrlariga qisqacha tavsif bering,
jadvallarni keltiring.
Teodolitlar uchun asosiy texnik tavsif burchakni o'lchashdagi xatolik, nivelir uchun esa 1 km ikkilangan yo`lni o'lchashdagi nisbiy balandlik xatoligidir.
Aniqligi bo'yicha qurilmalar faqat yuqori aniq, aniq va texnik turlarga bo'linadi.
Teodolitlar:
° Texnik - T30, 2T30 (burchakni bir qabulda o'lchashda 30" dan ko'p bo'lmagan xatolikni
ta'minlaydigan qurilmalar)
° Aniq - T5, T10, ba'zan T2 tipidagi teodolitlar (xato, mos ravishda 5 ", 10" yoki 2" dan ko'p
emas)
° Yuqori aniqlik - T05 va T1 (0,5 "va 1")
Qurilmani o'zgartirganda (yangilanganda), ularning ba'zi texnik parametrlari deyarli har
doim o'zgaradi. Ularning o'zgarishi tegishli harflar/raqamlarni qo'shish orqali aks ettiriladi.
P - to'g'ridan-to'g'ri tasvir (4T30P)
K - vertikal doirada kompensator mavjud (3T5KP)
A - astronomik kuzatishlar uchun (3T2AK)
Nivelirlar:
° Texnik - H10 (1 km ikkilangan yo`l uchun o'lchash xatosi 10 mm dan oshmaydi.)
° Aniq - H3
Yuqori aniq - H05
Teodolitlar singari, nivelirlar ham modifikatsiyaga va qo'shimcha texnik xususiyatlarga ega.
K - kompensator (H3K) L - gorizontal limb (H10KL)
Teodolit - gorizontal va vertikal burchaklarni o'lchash uchun mo'ljallangan qurilma.
U mexanik va optik qismlardan iborat:
- Ko`rish trubasi
- Sanoq olish moslamasi
- Mikrometr \ qisqich \ ko'rsatuvchi qurilmalar
- Treger (taglik)
- Adilaklar
- Gorizontal va vertikal limb.
Qurilmaning aniqligiga qarab, 30˝ dan 0,1˝ gacha bo'lgan turli xil sanoq olish moslamalari
qo'llaniladi. Zamonaviy teodolitlarda shisha limblar (avval metall) ishlatiladi.
|
| |
