Axonometriya tufayli bitta hajmli tasvir bilan ob’ektni bir vaqtning o’zida uch o’lchamda ko’rish mumkin. 2 o’qdagi barcha o’lchamlarning buzilish tezligi bir xil bo’lgani uchun, berilgan proyeksiya v

Axonometriya tufayli bitta hajmli tasvir bilan ob’ektni bir vaqtning o’zida uch o’lchamda ko’rish mumkin. 2 o’qdagi barcha o’lchamlarning buzilish tezligi bir xil bo’lgani uchun, berilgan proyeksiya va dimetriya deb atalgan.

• To'rtburchak dimetriya Z o'qi "vertikal" bo'lganda, X va Y "o'qlari gorizontal segmentdan 7 gradus 10 daqiqa va 41 daraja 25 daqiqa burchaklarni hosil qiladi. To'rtburchaklar dimetriyada Y o'qi bo'ylab buzilish koeffitsienti 0,47 ga teng bo'ladi va X va Z o'qlari bo'ylab ikki barobar ko'p, ya'ni 0,94. Oddiy dimetriyaning taxminan aksonometrik o'qlarini qurishni amalga oshirish uchun tg 7 gradus 10 daqiqani 1/8, tg 41 gradus 25 daqiqani esa 7/8 deb hisoblash kerak.

• Izomtriya Nima?
• Izometriya yunoncha so‘z bo‘lib, isos – bir xil (teng) degan ma’noni

anglatadi. Izometriyada Ox, Oy, Oz o‘qlar orasidagi burchaklar o‘zaro teng bo‘lib, ular 120° ni tashkil qiladi.Izometriya aksonometrik proyeksiya turlaridan biri bo’lib, bunda barcha 3 o’qdagi birlik segmentlarining masofalari bir xil bo’ladi. Izometrik proyeksiya mashinasozlik chizmalarida ob’ektlarning tashqi ko’rinishini aks ettirish uchun, shuningdek, turli xil tasvirlarda faol qo’llaniladi. Kompyuter o’yinlari. Matematikada izometriya masofani saqlaydigan metrik fazo transformatsiyasi sifatida tanilgan.

• Togri burchakli aksonometrik proyeksiyalar. Togri burchakli izometrik proyeksiya uchun, ex=ey=ez ga binoan 3e2=2 kelib chiqadi va bundan e=2/3=0,8165(0,82 ni hosil qilish mumkin. Demak, ex=ey=ez = 0,82 ga teng ekan. Izometriyada uchala oq boyicha ozgarish kooeffisiyentlari bir xil bolgani uchu kordinata oqlari orasidagi burchak ham ozaro teng boladi (83-shakl, a).

• Togri burchakli diametrik proyeksiyada ex=ez qabul qilinib, ey ularga nisbatan ikki marta kichik bolgani uchun 2e+0,5e2=2 olinadi. Bunda e= =0,9428 = 0,94, yani ex=ez = 0,94, e=0,47 kelib chiqadi, Demak, ozgarish kooeffisiyenti x va z oqlar uchun 0,94, y oq uchun ikki marta kam, yani 0,47 olinar ekan. Shunday bolgandan keyin koordinata oqlari orasidagi burchaklat 83-shakl, b dagidek chiziladi.Togri burchakli trimetrik proyeksiyada aksonometrik oqlar boyicha ozgarish kooeffisiyentlari har xil boladi. Masalan ex=0,89, ez=0,95, ey=0,56 olinsa, koordinata oqlar 83-shakl, c dagidek chiziladi.Togri burchakli izometriya va diametriyalar standartlashtirilganligi uchun izometriyada barcha oqlar boyicha, dimetriyada x va z oqlar boyicha ozgarish kooeffisiyentlari e kesmaning haqiqiy uzunligiga tenglashtirilgan, dimetriyada u oq boyicha 0,5 e olinadi.Togri burchakli izometriya. Standart izometriyada narsalar ozgarish kooeffisiyentisiz bajariladi, yani barcha oqlar boyicha ex=ey=ez=1 qilib olinadi. Shunda narsa oziga nisbatan 1,22 marta kattalashtirib tasvirlanadi.

• Togri burchakli diametriya. Koordinata oqlarida transportirda aniq yoki taxminiy 70 va 410 li burchaklarni yasash mumkin (-shakl, a,b). z oq chiziladi va unga uchta teng bolak orinlari belgilanadi. 2 nuqtadan 23 radius bilan, 0 da 02 radius bilan yoylar chizilib, A nuqta topiladi va u 0 bilan tutashtiriladi. A nuqtadan A2 radius bilan yoy chizib, R radiusdagi yoy bilan kesishtiriladi va hosil bolgan B nuqta O bilan tutashtiriladi (-shakl, a).

• Ozaro perpendikulyar chiziqlar otkazilib, gorizontal chiziqqa 0 dan ikki tomonga teng sakkizta bolaklar qoyiladi. Sakkizinchi nuqtalardan pastga chizilgan chiziqlarga 1 va 7 bolaklar olib qoyiladi hamda hosil qilingan A va B nuqtalar O bilan tutashtiriladi (-shakl, b).

• Qiyshiq burchakli aksonometrik proyeksiyalar. Qiyshiq burchakli aksonometrik proyeksiyalar ham standartlashtirilgan bolib, qiyshiq burchakli izometriya va qiyshiq burchakli dimetriyalarga bolinadi.

• Qiyshiq burchakli izometriya. Bu proyeksiya togri burchakli izometriyadagi kabi barcha oqlar boyicha ozgarish kooeffisiyentisiz, yani x=y=z=1 qilib chiziladi. Qiyshiq burchakli izometriya: frontal izometriya va gorizontal izometriyadan iborat.