|
Amaliy mashg‘ulot №4
|
| bet | 1/3 | | Sana | 17.12.2022 | | Hajmi | 155.44 Kb. | | #35614 |
Bog'liq 4-amaliy ish 13-amaliot, Davlat tilida ish yuritish. 2019.тарих ва архео, Blippar-Ta\'limiy AR yaratish
Amaliy mashg‘ulot №4
Karyer avtosamosvallarining ish unumdorligini hisoblash.
Ishdan maqsad: karyer avtosamosvallarining ish unumdorligini hisoblash prinsiplarini o‘zlashtirish va metodikasi bilan tanishish.
Karyerlarda avtomobil transporti keng qo‘llaniladi. Bunga sabab uning avtonomligi, harakatchanligi, topogorafik, geologik va ob-havo sharoitlarida xam yuqori unumdorligi va temir yo‘l transportiga nisbatan soddarok tuzilganidir.
Avtomobil transporti tashish masofasi 4-5 km bo‘lgan va yillik yuk aylanish hajmi uncha katta bo‘lmagan, ya’ni 15-20 mln.t bo‘lgan xollarda karyerda keng qo‘llaniladi. Avtomobil transporti temir yo‘l transportiga qaraganda ancha afzalliklarga ega: manevrining kichikligi, qiyaligining kattaligi, ya’ni 150% va burilish radiusining kichikligi. Avtomobil transportining tezligi s’ezdlarda 10 km/s, asosiy yo‘llarda 18-25 km/s.
Ishlash prinsipi kon massasini kovjoy (zaboy)lardan qabul qilish punktlarigacha tashish va to‘kishdan iborat.
Karyerlardagi avtomobil yo‘llaridan foydalanish sharoitlariga qarab yo‘llar kapital va vaqtinchalik yo‘llarga bo‘linadi. Yo‘llar yuk zichligi bir qilometr uzunlikdagi yuk mikdori yoki harakat uzluksizligi vaqt birligi ichida bir tomonga o‘tgan mashina soni bilan harakterlanadi. Avtomobil yo‘lini asosiy ko‘rsatkichi o‘tkazish kobiliyatidir. Avtomobil yo‘lining o‘tkazish kobiliyati – ma’lum bir uchastkadan vaqt birligida o‘tishi mumkin bo‘lgan avtosamosvallar sonidir. Karyerlarda yuk ko‘tarish quvvati 27-75 t bo‘lgan BelAZ turidagi avtosamosvallar keng qo‘llaniladi.
Berilgan qiymatlar bo‘yicha avtosamosvalning smenalik unumdorligini hisoblashni bajarish.
Hisoblashlarni bajarish ketma-ketligi:
10.1. Berilgan ekskavatorning markasi bo‘yicha avtosamosval modeli tanlanadi. (№6 ishga qarang). Tanlash avtosamosval kuzovi va ekskavator cho‘michi sig‘imlari orasida ratsional taqqoslashni () ta’minlash shartidan kelib chikkan holda amalga oshiriladi:
bu erda: - avtosamosval kuzovining geometrik sig‘imi, m3. (8.2 ilova).
E - ekskavator cho‘michi sig‘imi, m3
10.2. Avtosamosvalning yuklash vaqti (tp, min) va kuzovdagi yuk og‘irligi (q, t) ni hisoblash bajariladi.
(min)
bu erda: - ekskavatsiyalash sikli davomiyligi, sek (№6 ish)
- avtosamosvalni to‘lik yuklash uchun ekskavatsiyalash
sikllari soni.
=
bu erda: - avtosamosvalning yuk ko‘tarish quvvati ,T;
- ekskavator cho‘michidagiagi tog‘ jinsining maydalanganlik darajasi hisobida olinuvchi koeffitsenti;
- tog‘ jinsi zichligi, t/m3.
, va - kattaliklari berilgan tog‘ jinsi kategoriyasi bo‘yicha
10.5. ilovadan qabul qilinadi.
= ,
bu erda: - avtosamosval kuzovining sig‘imi «shapkasi» bilan, m3.
Keyin va ko‘rsatkichlari takkoslanadi va kichik qiymatlisi qabul qilinib, butun son qilib olinadi.
Kuzovdagi yuk og‘irligi ( ,t) hisoblanadi:
= (t)
Tekshirish amalga oshiriladi:
bu erda: - avtosamosvalning yuk ko‘tarish quvvati, t (7.2 ilova).
Avtosamosvalning yuklangan va yuksiz xolatda yo‘nalishi harakat vaqti ( , min) hisoblanadi:
= , (min)
bu erda: - kon massasini tashish masofasi, km;
- avtosamosvalning trassa bo‘yicha harakatining o‘rtacha texnik tezligi, km/s.
kon massasini tashish masofasi ( , km) va ko‘tarilish balandligi ( , m) ga bog‘liqholda 7.4 ilova bo‘yicha aniqlanadi.
Transport siklining davomiyligi ( , min) aniqlanadi:
(min)
bu erda: - yuklashni kutish davomiyligi, min ( ≈0,5tp);
- avtosamosvalga yuklash davomiyligi, min;
- avtosamosvalning yuklangan va yuksiz xolatidagi yo‘nalishlarda harakatlanish davomiyligi, min;
- yuklashga va bo‘shatishga qo‘yishdagi manyovr jarayonlari davomiyligi, min (7.2 ilova);
- yukni bo‘shatish davomiyligi, min (7.2 ilova).
10.6. Avtosamosvalning smenalik ish unumdorligi ( ,t/smena) hisoblanadi. Bunda =0,8; =8s.
= (t/smena)
bu erda: - smena davomiyligi, min;
- avtosamosval kuzovidagi yuk og‘irligi, t;
- smena vaqtidan foydalanish koeffitsenti;
- avtosamosvalning transport siklining davomiyligi, min;
- avtosamosvalning smena davomidagi reyslar soni.
10.7. Ishchi va inventar parkdagi avtosamosvallarning soni hisoblanadi.
Ishchi parkdagi avtosamosvallar soni ( , ta):
= (ta)
bu erda: - smenalik yuk aylanishi, t/smena.
= ( + ·), (t/smena)
bu erda : - smena davomida to‘g‘ri taqsimlanmaganlikni xisobga oluvchi koeffitsienti kn=0.9
- karyerning foydali qazilma bo‘yicha smenalik ishlab chiqarish unumdorligi, t/smena;
– qoplovchi tog‘ jinsi bo‘yicha karyerning smenalik ishlab chiqarish unumdorligi, m3/smena;
- qoplovchi tog‘ jinsi zichligi.
va №2 ish natijalari bo‘yicha qabul qilinadi. – berilgan tog‘ jinsi kategoriyasi bo‘yicha 7.5-ilovadan olinadi.
Inventar parkdagi avtosamosvallar soni ( , ta):
= (ta)
bu erda: - texnik tayyorgarlik koeffitsenti. Bu koeffitsent avtosamosvalning bir sutkada bosib o‘tgan yo‘liga bog‘liqholda 7.3 ilovadan olinadi.
Avtosamosvalning sutkadagi bosib o‘tgan yo‘li ( , km) :
= ;
bu erda: - garajdan ish joyigacha va ish joyidan garajgacha bosib o‘tgan yo‘lini hisobga oluvchi koeffitsent. ( =1,05).
Mustaqil hisoblashni bajarish uchun qiymatlar 7.1 ilovada keltirilgan.
Xisobotni topshirish shakli: Mashg‘ulot natijalari bo‘yicha xisoblash formulalari va natijalari, xisobot xolda topshiriladi.
Namuna:
|
| |
