Ijtimoiy sug’urta ajratmasi

- 32 - 
N
ust
= 0.036 kVt*soat 
K
1
*K
2
= 0.7 
F = 3832.5 
Ц = 70 
F = D
r
* T
s
* n = 3832.5 soat 
D
r
= 365 
T
s
= 7 
n = 1.5 
Gaz sarfi 
S
gaz
= N
gaz
* N
f
= 800*504 = 403 200 so’m 
N
gaz
= 800 so’m 
N
f
= 504 ta avtomobil 
Material sarfi 
S
m
= N
d
* N
d
+ N
n
* N
n
+ N
m
* N
m
= 1 411 200 so’m 
N
engil
= 352.8 
N
engil
= 4000 so’m 
 
Xizmatning to’liqsiz tannarxi 
ΣS
mm
= S
ich
+ S
s
+ S
am
+ S
el
+ S
gaz
+ S
m
= 16 841 435 so’m 
S
ich
= 5 948 377 so’m 
S
s
= 2 379 351 so’m 
S
am
= 3 292 000 so’m 
S
el
= 3 407 307 so’m 
S
gaz
= 403 200 so’m 
S
m
= 1 411 200 so’m 
 
Yillik daromad 
ΣD
y
= ΣS
mm
/ η
tg
= 25 174 044 so’m 
ΣS
mm
=16 841 435 so’m 
η
tg
= 0.669 

- 33 - 
η
x
= 0.1 
η
b
= 0.035 
η
r
= 0.196 
Umumiy tannarx 
S
m
= ΣS
mm
+ S
b
+ S
x
= 20 239 931 
ΣS
mm
= 16 841 435 
S
b
= 881 092 
S
x
= 2 517 404 
Bitta avtomobil uchun 
D
y
= ΣD
i
/ N
f
= 49 948 so’m 
ΣD
i
= 25 174 044 so’m 
N
f
= 504 
Yalpi foyda 
P = ΣD
i
– ΣS
m
= 4 934 113 so’m 
ΣD
i
= 25 174 044 so’m 
ΣS
m
= 20 239 931 so’m 
Sof foyda 
P
sf
= P * η
sxk
= 3 947 290 so’m 
P = 4 934 113 
η
sxk
= 0.8 
Rentabellik 
R = (P / ΣS
m
) * 100 = 24.3% 
P = 4 934 113 
ΣS
m
= 20 239 931 so’m 
Asosiy ishlab chiqarish fondini hisoblash 
Aylanma vositalar hajmi aniqlanadi 
F
ay
= S
j
*0.14 = 1 960 000 so’m 

- 34 - 
S
j
= 14 000 000 
Jami ishlab chiqarish fondi hajmi 
F
i/ch
= F
sf
+ F
ay
= 67 800 000 so’m 
F
sf
= 65 840 000 so’m 
F
ay
= 1 960 000 so’m 
Ishlab chiqarish fondidan foydalanish ko’rsatkichlari 
Asosiy ishlab chiqarish fondining mablag’ qaytarish koeffistienti 
K
f
= D
u/d
/ F
i/ch
= 0.4 
Avtomobil savdosi bilan shug’ullanmaganligi uchun 
Σ D
u/d
= Σ D
y
= 25 174 044 
F
i/ch
= 67 800 000 
Kapital va sarflarni yillik qaytarish imkoniyati yoki jami olinadigan samara 
E = S
am
+ P
sf
+ P
b-1
sf
+ P
b-2
sf
= 10 889 290 
S
am
= 3 292 000 
P
sf
= 3 947 290 
P
b-1
sf
+ P
b-2
sf
= 3 650 000 
Kapital sarflarni qaytarish muddati 
T
ok
= K
r
/ E = 6,04 yil 
K
r
= 65 840 000 so’m 
E = 10 889 290 so’m 
Ishlab chiqarishdagi bir ishchining mehnat unumdorligi 
P
ich
= ΣD
u/d
/ R
t
= 3 596 292 so’m/ishchi 
ΣD
u/d
= 25 174 044 

- 35 - 
R
t
= 7 
Loyihadanayotgan yoki takomillashtirilayotgan avtomobillarga texnik xizmat 
ko’rsatuvchi korxonaning asosiy texnik iqtisodiy ko’rsatkichlari 
1-jadval 
Ko’rsatkichlarning 
nomlanishi 
Belgilanishi 
O’lchov 
birliklari 
Ko’rsatkichning 
qiymatlari 
Xizmat ko’rsatiladigan 
avtomobillar soni 
N
f 
Dona 
504 
Asosiy ishlab chiqarish 
fondi narxi 
F
sf 
So’m 
65 840 000 
Aylanma vositalar 
me’yori 
F
ay 
So’m 
1 960 000 
Zarur bo’lgan kapital 
mablag’ 
K 
So’m 
65 840 000 
Ishlab chiqaruvchi 
ishchilar soni 
R
i/ch 
Ishchi 
7,00 
Mehnat unumdorligi 
P
i/ch 
So’m 
3 596 291 
P
So’m
4 934 113 
Umumiy tannarx 
ΣS
m 
So’m
20 239 931 
Yalpi foyda 
P
f
So’m
4 934 113 
Rentabellik 
R 
% 
24 
Yillik iqtisodiy samara 
E 
So’m 
10 889 290 
Kapital mablag’ni oqlash 
vaqti 
T
ok 
Yil 
6 
Umumiy daromad 
ΣD
u/d
So’m 
25 174 044 
 
 

- 36 - 
7. XAYOTIY FAOLIYATI XAVFSIZLIGI 
Ergonomik tadqiqotlarning masalalari, usullari va asosiy yoʻnalishlari 
Odam texnika bilan oʻzaro ta’sirga kirishishiga oid masalalarni echishda, 
optimal mehnat sharoitlarini yuzaga keltirishda ergonomik ishlanmalarning 
ahamiyati katta. “Odam – mashina – ishlab chiqarish muhiti” tizimining faoliyatini 
tahlil qilish ergonomik ishlanmalarga quyidagi masalalarni ta’riflash imkonini 
beradi: 
1. Tizimlarda operator faoliyatini tahlil va sintez qilish. 
2. Operator – odamning ergonomik xususiyatlarini oʻrganish. 
3. Ish oʻrnini operatorning ergonomik xususiyatlarini hisobga olib tashkil 
etish. 
4. Operatorlarni kasbiy tanlash. 
5. Ergonomik loyihalash va “Odam – mashina – ishlab chiqarish muhiti” 
tizimlariga baho berish. Bu masala oldingi masalalarning natijalariga qarab 
hal qilinadi. 
6. Ergonomik ishlanmalarning iqtisodiy samaradorligini aniqlash. 
1 – rasm. Odamning mehnat faoliyatini oʻrganishning ergonomik usullari. 
Transport vositalari harakat tezligining ortishi, mashina va mexanizmlar 
konstruktsiyasining murakkablashishi boshqarish va rostlash organlarini tanlash va 
Inson ish faoliyatini oʻrganuvchi uslublar 
Psixologik 
Fiziologik 
Modellash 
Iz
lanish (kuz
atuv, 
soʻr
ov
F
unksi
ona
l hol
atl
arni 
ba
holash uslubi
F
izik
Mate
m
ati
k
S
tatist
ik
S
inov (te
stl
ar)

- 37 - 
rasmiylashtirishga talablarni oshiradi. Bu ishlar notoʻgʻri qilinsa, jismoniy va 
psixologik yuklama ortib, operatorning harakatlarida xatolar koʻpayib ketadi. 
Boshqarishni markazlashtirishda va nozimlashda boshqaruv pultlari va axborotni 
aks ettiruvchi qurilmalarni (AEQ - indikatorlar) oqilona tashkil etish masalasi 
yuzaga keladi. AEQlar boshqarishning axborotlarga asoslangan modelini qurishning 
texnik asosi hisoblanadi, operator shu model bilan ishlaydi. Model quyidagi 3 ta 
ergonomik talabni qondirishi lozim: 
- mazmuni jihatidan atrof muhit va boshqaruv ob’ektining holatlarini aynan aks 
ettirishi; 
- aks ettiruvchi axborot miqdori operator uchun optimal boʻlishi; 
- shakli va kompozitsiyasi boʻyicha, model operatorning boshqaruv 
vazifalariga, axborotni qabul qilib, qayta ishlashdagi psixofiziologik 
imkoniyatlariga mos boʻlishi. 
Ish jarayonidagi psixologik zoʻriqishlar nerv – hissiy yuklamalar ta’sirida 
kuchayib ketishi mumkin, bunday yuklamalar esa, jamoadagi ishlovchilar bir – 
biriga mos kelmasligidan kelib chiqadi. Shuning uchun “Odam – odam” tizimidagi 
oʻzaro munosabatlarga ergonomik baho berishga etarlicha etibor zarur. 
Ergonomikaning talablarini ishlab chiqarishga joriy qilish samaradorligi na 
faqat ish unumdorligining ortishi bilan, balki mehnat sharoitining sogʻlomlashuvi 
bilan ham baholanadi. Bundan tashqari travmatizm, kasb kasalliklari, charchash 
kamayadi,odamlarning sogʻligʻi mustahkamlanadi. Bularda ergonomikaning 
mehnatni ilmiy tashkil etish bilan bogʻliqligi yaqqol koʻrinadi.

Download 1.22 Mb.