Atom yadrosining tarkibi va asosiy xarakteristikasi

Download 82.6 Kb.
bet	3/10
Sana	21.10.2022
Hajmi	82.6 Kb.
	#27660

Bog'liq
Atomning bor modeli. Bor postulatlari
1-ilova Reja-grafik, 1-mustaqil ish, Ariza, “Бобур Мирзо”, 2700 words 25x108 t.meMurphyMrENGLISH .doc 00, 12-mustaqil organika, Futbol musobaq, chilangarlik to\'garak, 2 5334564044097470675, Mavzu Mashinali o\'qitishga kirish va uning asosiy tushunchalari-fayllar.org, CALLS ONLINE MULTISUBS ORDER ACTION (5), Doc1 tarmoq 14.11.202, 05 Tarmoq, 04 Telnet

Atom yadrosining tarkibi va asosiy xarakteristikasi. 1932 yilda rus fizigi D. D. Ivanenko va nemis fizigi V. Geyzenberg bir-birlaridan mustaqil ravishda atom yadrosi ikki xil elementar zarra proton va neytronlardan tashkil topgan degan fikrga keldilar. Bu zarralar nuklonlar deb ataladi. Proton musbat zaryadlangan zarra bo’lib uning zaryadi elektron zaryadiga teng. qp=qå=1,610-19 Kl, massasi esa mp=1,6710-27 kg. Yadro tarkibida protondan tashqari zaryadsiz (qn=0) neytron (n) mavjud bo’lib uni massasi proton massasiga teng. Yadrodagi nuklonlar ya’ni proton va neytronlar sonini A-bilan belgilanib, uni yadroning massasi soni deyiladi: A=Z+N Z- yadrodagi protonlar, N-yadrodagi neytronlar soni. Z- D. Mendeleevning elementar davriy sistemasidagi ximiyaviy elementning tartib nomeri bo’lib u yadroning zaryadini aniqlaydi, ya’ni qya=za. Yadro belgisi zXAN. Tajribalarda yadrolarning shakli sferaga yaqinligi va bu sferaning radiuslari yadroning massa soni 1/3 darajasiga proporsional ekanligi aniqlangan. Yadro moddaning zichligini esa taribay ravishda quyidagicha aniqlash mumkin. Demak yadro moddaning zichligi yadro tarkibidagi nuklonlar soniga bog’liq emas. Uning qiymati shu qadar kattaki, yadroviy modda zichligidek zichlikka ega bo’lgan jismdan yasalgan, radiusi 200 metr chamasidagi sharning massasi Yerning massasiga teng bo’ladi. Tartib nomeri bir xil, massa soni har xil bo’lgan elementning yadrolarini izotoplar deyiladi: 1N1; 1N2; 1N3; 8 O16; 8O17; 8O18. Yadroning mya massasi uning tarkibiga kiruvchi hamma zarralar massalarining yig’indisidan hamisha kichik. Chunki nuklonlar birikib yadro hosil qilganda nuklonlarning o’zaro bog’lanish energiyasi ajralib chiqadi. Yadroning bog’lanish energiyasi Ebog’ yadro tarkibidagi nuklonlarni ajratish va uning bir-biri bilan deyarli ta’sir qilishmaydigan masofaga uzoqlashtirish uchun bajarish zarur bo’lgan ishga teng. Download 82.6 Kb.

Download 82.6 Kb.