74
Foydalaniladigan texnik va dasturiy vositalar konfiguratsiyasiga bog’liq holda
turli ishlash texnologiyasi amalga oshirilishi mumkin. Ma’lumotlarni tarmoqli ishlab
chiqishning turli kontseptsiyalari mavjud, misol tariqasida
fayl-server
va
mijoz-
server
ni keltirish mumkin.
«Fayl-server» kontseptsiyasi tarmoq operatsion tizimi yadrosi hamda
markazlashgan holda saqlanuvchi fayllar joylashgan va
fayl-server
uchun ajratilgan
kompyuterga mo’ljallangan.
Fayl-server
dagi ma’lumotlarning umumiy bazasiga
jamoa holda kirish unga xos xususiyatdir. Foydalanuvchilardan biri tomonidan fayl
yangilangan taqdirda boshqa foydalanuvchilarning kirishiga qarshi ximoyalanadi.
So’ralgan ma’lumotlar
fayl-server
dan ishchi stantsiyaga o’tkaziladi va ular
ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi vositalari bilan qayta ishlanadi (5.1-rasm).
«Mijoz-server» kontseptsiyasi. Mazkur kontseptsiyaga asosan, ma’lumotlarni
ishlab chiqish vazifasi mijoz - ishchi stantsiyasi va ma’lumotlar bazasining mashina
serveri o’rtasida bo’lishi mo’ljallangan. Ma’lumotlarni qayta ishlashni mijoz so’raydi
va u tarmoq bo’ylab ma’lumotlar bazasi serveriga uzatiladi. So’rov ma’lumotlari
o’sha erda qidiriladi. Qayta ishlangan ma’lumotlar tarmoq orqali serverdan mijozga
uzatiladi.
Mijoz-server
arxitekturasi uchun xos hususiyat - bu ma’lumotlar
bazasidan so’rov uchun SQL dasturlash tilidan foydalanish. Bu tarmoq mijozlarining
turli xildagi umumiy ma’lumotlar bilan ishlash imkonini beradi (5.1-rasm).
5.1-rasm. «Fayl-server» va «klient-server» texnologiyalari