BigData: katta hajmdagi ma’lumotlarni tahlil qilish
tamoyillari
Baxtiyor Normamatovich Rustamov
«Fido-Biznes» MChJ
Annotatsiya: Ushbu
maqolada BigData nima ekanligi, katta hajmdagi
ma’lumotlar bilan ishlash tamoyillari, muammolari va rivojlanish istiqbollari
muhokama qilinadi.
Kalit so’zlar: Katta ma’lumotlar, BigData, IT, axborot, ishlov berish, tahlil qilish,
ma’lumotlar, tizimlashtirish, SQL, Hadoop, MapReduce
BigData: Principles of large-scale data analysis
Bakhtiyor Normamatovich Rustamov
Fido-Biznes LLC
Abstract: This article discusses what BigData is, the principles, challenges, and
prospects for working with large amounts of data.
Keywords: Big Data, BigData, IT, Information, Processing, Analysis, Data,
Systematization, SQL, Hadoop, MapReduce
Hozirgi vaqtda ma’lumotlarning hajmi keskin o’sib bormoqda.
Bozor
o’zgarishlariga tezda javob berish, raqobatdosh ustunliklarga ega bo’lish va ishlab
chiqarish samaradorligini oshirish uchun juda katta hajmdagi ma’lumotlarni olish,
qayta ishlash va tahlil qilish kerak. Bunday hajmdagi ma’lumotlar bilan ishlash uchun
muhandislar barcha ma’lumotlarni tahlil qilish ustida ishlash vositalarini
modernizatsiya qilishga majbur bo’lishdi.
Shunday qilib, 2000-yillarda BigData
kontseptsiyasi shakllandi, bu faqat tor doiradagi mutaxassislar uchun qiziqarli edi. Endi
bu so’zni axborot texnologiyalari sohasiga qiziqqan har bir kishi eshitadi. BigData
texnologiyalari sizga katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash,
ularni
tizimlashtirish, tahlil qilish va inson miyasi ularni hech qachon sezmaydigan naqshlarni
aniqlash imkonini beradi. Bu ma’lumotlardan foydalanish uchun mutlaqo yangi
imkoniyatlarni ochadi. BigData kontseptsiyasi nafaqat ma’lumotlarning katta
qatlamlarini anglatadi. Bular yuzlab gigabaytlik va hatto petabaytlik ma’lumotlardan
iborat ulkan saqlangan va qayta ishlangan massivlardir. Ulardan foydali ma’lumotlarni
qayta ishlash va olish mumkin bo’lgan ma’lumotlar. Xulosa qilib aytganda, BigData
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
April 2022 / Volume 3 Issue 4
www.openscience.uz
178
ma’lumot olish uchun axborotni qayta ishlash texnologiyalari to’plami sifatida
belgilanishi mumkin.
Shuni ta’kidlash kerakki, BigData orqali qayta ishlangan ma’lumotlar hajmi,
shuningdek, uni qayta ishlash tezligi doimiy ravishda o’sib bormoqda.
Ushbu
yo’nalishning rivojlanishi zamonaviy dunyoga juda mos keladi, tezkor va
innovatsiondir. BigData ning rivojlanishi bilan texnologiya rivojlandi va aksincha.
BigData-dan foydalanish bugungi kunda yirik IT-kompaniyalar rivojlanishining
zaruriy shartiga aylanib bormoqda. Foydalanuvchilarning
xatti-harakatlarini tahlil
qilmasdan, bashorat qilish imkoniyatisiz, faqat tajriba va sezgi asosida, raqobatbardosh
bo’lib qolish juda qiyin. Sozlangan va ishlaydigan BigData tizimi bir necha soniya
ichida kompaniya mijozlarining milliardlab harakatlari tahlili natijasida olingan
qimmatli ma’lumotlarni taqdim etishga qodir. Hozirgi biznesda ma’lumotlarga
asoslangan boshqaruv kontseptsiyasi allaqachon paydo bo’lgan, bu kompaniyani qat’iy
ma’lumotlar tahliliga asoslangan boshqarishni nazarda tutadi. Va bunday boshqaruv
usullari ajoyib natijalarni ko’rsatadi. Facebook, Google, Mail.ru, Yandex uzoq vaqtdan
beri qaror qabul qilish uchun tahliliy vositalardan foydalanib kelmoqda.
Bugungi
kunda an’anaviy biznes ham BigData ga qiziqish bildirmoqda, ularning vakillari
samaradorlikni oshirish uchun yangi vositalarga muhtoj.
