Biotexnalogiya chmqit fakulteti 103-guruh talabasi Bekmirzayev Omadbek yuldashevning Mutaxasislikka kirish fanidan tayyorlagan taqdimoti

Mavzu: Atrof muhitni muhofaza qilishda biotexnologiya

Reja:

1. Atrof muhit va biotexnologiya

2. Biotexnologiyaning rivojlanish tarixi

3. Atrof muhit ekologiyasi

ekologik biotexnologiya atrof-muhitning ifloslanish muammolarini tuzatish va hal qilish uchun biologik tizimlarni ishlab chiqish va ulardan foydalanishga bag'ishlangan fan. Tabiiy muhitni yaxshilashga intilayotgan va barqaror rivojlanishga intilgan organik va noorganik materiallarni davolash uchun fan, texnika va gen injeneriyasi tamoyillaridan foydalaniladi.

Ekologik biotexnologiya fanini o‘kitishdan maqsad qimmatli xo‘jalik axamiyatiga ega boigan ishlab chikarish jarayonida foydalaniladigan niikroorganizmlar, texnologik jarayonlaming muxim ko‘rsatkichlari, ulami boshkarish, olinadigan maksaddagi maxsulot sifatini yaxshilash, turli xil ishlab chikarish jarayonlariga salbiy ta’sir etuvchi omillar va ulaming oldini olish usullarini va albatta bioreaktorlar, apparatlar, yordamchi kurilmalar ishlash prinsiplarini urganishdan iborat

Bugungi kunda ekologiya va atrof muhit muhofazasi fani nafaqat mustaqil fan sifatida shakllandi, balki u mazmunan juda kengaydi. Ekologiya o‘rganadigan yangi sohalar ko‘paydi, boshqacha aytganda, ekologiyaning yangi-yangi yo‘nalishlari paydo bo‘ldi. «Ekologiya» tushunchasini fanga birinchi bo‘lib nemis biologi Ernest Gekkel 1866 yilda chop etilgan “Organizmlarning umumiy morfologiyasi” nomli kitobi orqali olib kirdi. Bu atama yunonchada “oikos” – uy, yashash joyi, yashash muhiti, “logos” – ta’limot degan ma’noni anglatadi.

Biotexnologiya (bio... va yun. techne — mahorat, sanʼat, logos — soʻz, taʼlimot) — q. x., sanoat va tibbiyotning turli sohalarida tirik organizm va biologik jarayonlardan foydalanadigan sanoat usullari majmui. Biol. va texnika imkoniyatlarini birlashtiradigan ilmiy yoʻnalish. "B." terminining vujudga kelishiga Stenford universiteti (AQSH; 1973) bir guruh olimlarining har xil xossaga ega irsiy molekulalarini biriktirib rekombinant DNK (istalgan organizmdan ajratilgan 

Biotexnologiyaning asosiy yo‘nalishlarini, shartli ravishda, quyidagicha tavsiflash mumkin: *oziqa maxsulotlari biotexnologiyasi; *qishloq xo‘jaligida ishlatiladigan preparatlar biotexnologiyasi; *sanoat maxsulotlari biotexnologiyasi; *dorivor moddalar, diagnostika va reaktivlar biotexnologiyasi; *biogidrometallurgiyada ishlatiladigan biotexnologiya; *tabiatni muhofaza qilishi uchun zarur bo‘lgan biotexnologiyalar.

a) Anbash, A.Xemferi, N.Millislarning (1975) fikriga ko‘ra “Biotexnologiya” - yangi biokimyoviy ishlab chiqarishlar mahsulidir (vitaminlar, antibiotiklar). b) “Biotexnologiya” moddalarni biosintez usuli orqali oziqa olish fanining bo‘limi bo‘lib, u «bioinjeneriya» sohasi bilan bog‘liqdir. v) A.Xasting (1983) fikri bo‘yicha «Biotexnologiya» -pivo, vino, pishloq, vitaminlarni sanoat asosida ishlab chiqarish jarayonidir.

Tabiatni muhofaza qilish tabiat va uning boyliklaridan oqilona foydalanishga, tabiatni inson manfaatlarini koʻzlab ongli ravishda oʻzgartirishga, tabiat boyliklari va umuman tabiatni, uning goʻzalligi, musaffoligini saqlab qolishga va yanada boyitishga qaratilgan barcha tadbirlar majmuasi. Tabiatni muhofaza qilish tadbirlari majmuasiga davlatlar, xalqaro tashkilotlar, jamoat, ilmiy-texnik, ishlab chiqarish, iqtisodiy va maʼmuriy tashkilotlar, har bir odam tomonidan amalga oshiriladigan tadbirlar kiradi.

Ekologiya tirik jonzotlarning yashash sharoiti va ularning o'zlari yashab turgan muhit bilan o’zaro murakkab munosabatlari va shu asosda tug'ilgan qonuniyatlarni o 'rganadi. Ma’lumki so’ngi yillarda “Ekologiya” so’zi juda ommaviylashib ketdi. Ko’pincha atrof-muhitning nomaqbul holati haqida gapirganda bu so’z tez- tez tilga olinadi. Ba’zan bu atama “Jamiyat”, “Oila”, “Inson”, “Salomatlik” kabi so’zlar bilan birgalikda ishlatiladi. Insoniyat o’z taraqqiyotining ilk bosqichlarida tabiatga bo’ysunadi va faoliyat ko’rsatadi. Tabiat bilan uzluksiz munosabatda bo’ladi va muammolar keltirib chiqaradi. Bu muammolar ekologik muammolar bo’lib hisoblanadi.