• 1- mavzu. KIRISH Reja
    		•

    Biotexnologiya asoslari




    Download 1.13 Mb.
    bet1/66
    Sana19.02.2023
    Hajmi1.13 Mb.
    #42779
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66
    Bog'liq
    Biotexnologiya asoslari kitobcha
    8-mavzu. Qish. R T, PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARNI LOYIXALASHTIRISH VA REJALASHTIRISH, 6 - mavzu. O\'quv animatsion roliklar tayyorlash dasturlari bilan ishlash, Пахта хом ашёсини сақлаш ва қайта ишлаш (3), 6-amaliyot, Ta\'limda AT1 2021-(TS va MG), jadval Qudratov Alijon, Бухгалтерия Ўқув қўлланмаси 2021 1С, O\'rinova Shahlo ij, 4.9-шакл. ОАК (2), ANNOTATSIYA, Amirillayeva, 1-MA\'RUZA, 5.амалий, Html Haqida Qullanma copy

    O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI



    GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI


    “BIOTEXNOLOGIYA ASOSLARI”




    FANIDAN MA’RUZA MATNLARI
    Toshkent-2013

    Annotasiya. “Biotexnologiya asoslari” fanidan tayyorlangan ushbu ma’ruza matnlari 532500 –biotexnologiya (tarmoqlar bo’yicha) yo’nalishi bo’yicha tahsil olayotgan talabalar hamda oziq-ovqat maxsulotlari texnologiyasi fakulteti talabalari uchun mo’ljallangan.

    Taqrizchilar: M.Ulug’bek nomidagi O’zMU, Mikrobiologiya va biotexnologiya kafedrasi mudiri, dosent X.T.Hasanov;


    TKTI, ―Oziq-ovqat xavfsizligi‖ kafedrasi dosenti A.Choriev


    1- mavzu. KIRISH Reja:

    1. Fanning maqsad va vazifalari.

    2. Biotåõnologiya fani rivojlanish tariõi.

    3. Fanning rivojlanishiga chet el va mahalliy olimlarning qo’shgan hissalari haqida. 4.Biotexnologiya faning rivojlanish istiqbollari va muammolari.

    Biotexnologiya yoki biologik jarayonlar texnologiyasi-biologik agentlar yoki ularning majmualaridan (mikroorganizmlar, o’simliklar va hayvon hujayralari, ularning komponentlaridan) kerakli maxsulotlar ishlab chiqarish maqsadida sanoatda foydalanish degan ma’noni beradi.


    Biotexnologiya jarayonlaridan mikroorganizmlar, o’simlik va hayvon hujayralari, ulardan ajratilgan fermentlar, hujayra organnellalari, ularni o’rab turgan membranalar sof yoki immobillashgan holatda oqsil, organik kislotalar, aminokislotalar, spirtlar, dorivor moddalar, fermentlar, garmonlar va boshqa moddalar ishlab chiqarishda yoki ba’zi bir organik moddalarni (masalan, biogaz) ishlab chiqarish, sof holda metall ajratish, oqova suvlarni va qishloq xo’jalik yoki sanoat chiqindilarini qayta ishlashda keng foydalaniladi.
    Fan sifatida o’tgan asrning 60-yillaridan shakllana boshlagan biotexnologiyaning tarixiga chuqurroq nazar tashlasak mikroorganizmlar yordamida ―bijg’itish‖, ―achitish‖ jarayonlari insoniyat tomonidan qadimdan keng ishlatilib kelinayotganligini guvohi bo’lamiz. Sutdan- qatiq, uzumdan- vino va sirka, achitqilar yordamida -non va boshqa bir qancha biotexnologik jarayonlarning qachon ixtiro qilinganligi hozircha noma’lum.
    Umuman, yuqorida zikr etilgan mikroorganizmlar yordamida amalga oshiriladigan biotexnologik jarayonlar hozirgacha insoniyatning ro’zg’or yuritishida keng qo’llab kelinmoqda.
    Biotexnologiyaning mohiyatini tushunish uchun misollarga murojaat qilaylik. Bakteriya hujayrasi har 20-60 minutda, achitqi zamburug’lari 1,5-2,0 soatda ikkiga bo’linib ko’paysa, sut emizuvchilar hujayralarining ikkiga bo’linishi uchun 24 soat kerak bo’ladi. Bir kecha-kunduzda 500 kilogrammli qoramol 500 gramm oqsil moddasi to’plasa, 500 kilogramm achitqi zamburug’i 500000 kilogramm yoki undan 1000 marotaba ko’proq oqsil to’playdi.
    Yana bir misol: 1 kub metr oziqa muhitida achitqi zamburug’lari 24 soatda 30 kilogramm oqsil to’playdi, shuncha miqdorda oqsil to’plash uchun 18 gektar erga no’xat ekib, uch oy parvarish qilish lozim bo’ladi.
    qolaversa, mikrob etishtirish na ob-havoga va na faslga bog’liq. Ularni eng arzon oziqa muhitida- har xil chiqindilar, kletchatkada, metanol, metan gazi va vodorodda o’stirish mumkin. Mikroorganizmlar nafaqat oqsil, balki turli fermentlar, yog’lar, vitaminlar, polisaxaridlar va boshqa bir qator foydali maxsulotlar sintez qiladi.
    Bugunga kelib, zamonaviy biotexnologik usullar gen muhandisligi yordamida farmasevtika uchun interferonlar, insulin, somatotropin, gepatitga qarshi vaksina, fermentlar, klinik tadqiqotlar uchun diagnostik ashyolar (narkomaniya, gepatit va boshqa bir qator yuqumli kasalliklarni aniqlash uchun test tizimlar, biokimyoviy tekshirishlar uchun reaktivlar, egiluvchan biologik plastmassalar, antibiotiklar, bioaralashmali boshqa ko’plab maxsulotlar) ishlab chiqariladi.
    Pivo, spirt, kir yuvish vositalari, to’qimachilik va teri oshlash kabi jaryonlarda ishlatiladigan ferment preparatlari ishlab chiqarish va qo’llash ham keng yo’lga qo’yilgan.
    Biotexnologiyaning asosiy yo’nalishlarini, shartli ravishda, quyidagicha tavsiflash mumkin:

    Download 1.13 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66




    Download 1.13 Mb.