|
-mavzu. DNK ni restriktaza yordamida fragmentlarga boʻlish
|
| bet | 56/109 | | Sana | 22.02.2023 | | Hajmi | 3.04 Mb. | | #43169 |
Bog'liq Biotexda bioxavfsizlik majmua 2022 Osimlikshunoslik Документ Microsoft Word, Apakxujayeva. Suv omborlari gidravlikasi, Fizikaning zamonaviy tatqiqot usullari MT, Aholi statistikasi B B Usmonov, A D Abdurahmonov Darslik Toshkent, 3333, 8-dekabr, Документ Microsoft Word, 01.2021, Manual TFP unified (2), Universitet Yoshlar ittifoqi takomillashtirish to`g`risida , 1-11, 4ma\'ruza, Izzatullayev, Toshpulatov taqriz ekologiya, эконометрика18-mavzu. DNK ni restriktaza yordamida fragmentlarga boʻlish
Mashgʻulotning maqsadi. Vektor gen bilan ligaza fermenti yordamida birikkandan keyin rekombinant DNK hosil boʻladi. Keyin, bu birikma (vektor gen) mikroorganizm hujayrasiga yuboriladi (transformasiya) va u yerda amplifikasiya (koʻpayish) amalga oshadi
Kerakli jihoz, reaktiv va asbob uskunalar: Turli ulchamdagi probirkalar, kolbalar, pinset, qaychi, mikroigna, tayyor va vaqtinchalik preparatlar, kimyoviy moddalar, refraktometr, dializ qog‘ozi, magnitli aralashtirgich, spektrofotometr va muzlatgich va boshqalar.
DNK ni restriktaza yordamida fragmentlarga boʻlish mavzusi boʻyicha
uslubiy koʻrsatma
Tirik organizmlar irsiy axborotini sun’iy yoʻl bilan ma’lum maqsadga muvofiq oʻzgartirish jarayoni genetik muxandislik fanining asosiy ustqurmasi hisoblanadi. Genetik muxandislik hujayra, xromosoma va gen darajasida amalga oshiriladi:
1. Hujayra darajasidagi genetik muxandislik ikki hujayrani oʻzaro qoʻshish yoʻli bilan amalga oshiriladi.
2. Xromosoma darajasidagi genetik muxandislik hujayra yadrosiga qoʻshimcha xromosomalar kiritish orqali amalga oshiriladi.
3. Gen darajasidagi genetik muxandislik yoki gen muxandisligi eng murakkab boʻlib, quyidagi bosqichlar asosida amalga oshiriladi:
a. Qimmatli xoʻjalik ahamiyati kasb etadigan gen funksiyasi orqali qidirib topiladi, ajratib olinadi, klonlanadi va tuzilishi oʻrganiladi.
b. Ajratib olingan gen xromosoma DNK si bilan rekombinasiyalanuvchi biror fag genomi, traspozon yoki plazmid DNK si bilan biriktirilib vektor konstruksiya yaratiladi.
s. Vektor konstruksiya transformasiya usuli bilan hujayraga kiritiladi va transgen hujayra olinadi.
Restriktaza fermentlari DNKni boʻlaklarga boʻluvchi fermentlar hisoblanadi. Har bir ferment DNKdagi bitta yoki bir nechta ketma-ketlikni taniydi va shu qism orqali DNKni boʻlaklarga boʻladi.
Aksariyat restriktaza fermentlari siljigan kesmalar shaklida kesadi, bir zanjirli zinapoyasimon DNK oxirlarini hosil qiladi. Lekin baʼzilari toʻmtoq uchli oxirlar hosil qiladi.
DNK ligaza DNKni bir-biriga ulovchi ferment hisoblanadi. Agar ikkita DNK boʻlagi bir-biriga mos oxirlarga ega boʻlsa, ligaza ularni bitta zanjir qilib ulashi mumkin.
DNKni klonlashda restriktaza fermentlari va DNK ligaza genlar hamda boshqa qismlarni plazmidlarga biriktirish uchun qoʻllanadi.
DNKni klonlashda tadqiqotchilar DNK bir boʻlagining, masalan, genning koʻplab nusxasini oladi. Koʻp hollarda klonlash genni bakteriyalarga koʻchirilishi mumkin boʻlgan plazmid deb ataluvchi DNK doirasiga kiritishni oʻz ichiga oladi.
Qanday qilib turli manbadan olingan DNK boʻlaklari (odam geni va bakterial plazmid) birikib, yagona DNK molekulasini hosil qiladi? Shunday keng tarqalgan usullardan biri restriktaza fermentlari va DNK ligazalardan foydalanishga asoslanadi.
|
| |
