Biznes yurituvchi subyektlar faoliyati ustidan davlat nazorati

Davlat tomonidan tartibga solishda ob'ektiv ehtiyoj bozor munosabatlari davlatning iqtisodiy sohadagi faoliyatida asosiy harakat qiluvchi tovar bo'lib, davlat tovarlarini ishlab chiqarishda bozor iqtisodiyotining cheklangan imkoniyatlariga asoslanadi.

Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish aniq shakllangan davlat iqtisodiy siyosati asosida amalga oshiriladi, bu iqtisodiyot sohasidagi davlat faoliyatining asosiy yo'nalishlarini ifodalaydi, iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish esa davlatning iqtisodiy siyosatini maxsus vositalar yordamida amalga oshirishga qaratilgan davlat organlari tomonidan ifodalanadi. va usullari. Davlat tomonidan tartibga solish turlarini tasniflash iqtisodiyotning turli sohalarida yoki bozor segmentlarida davlatning muayyan munosabatlarga ta'siri darajasiga asoslanishi mumkin. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning maksimal, o'rtacha va minimal darajasini (rejimini) ajratib ko'rsatish mumkin. Maksimal daraja davlat tomonidan tartibga solishning barcha vositalaridan (vositalaridan) foydalanishni o'z ichiga oladi. Bu, masalan, tabiiy monopoliyalarga nisbatan o'rnatiladi. Ijodiy faoliyat bilan bog'liq tadbirkorlikni davlat tomonidan tartibga solishning minimal darajasi mavjud.

Davlat tomonidan tartibga solish turlari ushbu yoki boshqa ta'sir vositalarini qo'llash hududiga qarab tasniflanadi. Shu munosabat bilan biz davlat tomonidan tartibga solishni quyidagilarga ajratishimiz mumkin:

Federal daraja;

Federatsiya predmetining darajasi;

Avtonom viloyat va avtonom okruglarning darajasi.

Tartibga solish- davlat boshqaruvining ajralmas elementi va uning vazifalaridan biri.

Davlat boshqaruvi ma'muriy tartibga solish usullaridan foydalangan holda davlat organlarining iqtisodiyotga bevosita va to'g'ridan-to'g'ri aralashuvini o'z ichiga oladi, davlat tomonidan tartibga solish esa kengroq vositalar va vositalarni, shu jumladan bozor munosabatlarini bilvosita tartibga solish usullari va vositalarini qo'llashga imkon beradi va shu nuqtai nazardan davlat tushunchasi. tartibga solish davlat boshqaruvi tushunchasidan ancha kengroqdir.

Bilvosita usullar zamonaviy iqtisodiyotni tartibga solishda asosiy hisoblanadi, garchi bozor o'zini o'zi tartibga soluvchi tizim bo'lsa ham.

davlat iqtisodiy siyosati

Tadbirkorlik faoliyati ustidan davlat nazorati

Nazorat iqtisodiyot va biznesni davlat tomonidan tartibga solish vositalaridan biridir. Davlat nazorati davlat organlari tomonidan amalga oshirilayotganligi sababli, bu davlat hokimiyatini amalga oshirish shakllaridan biri sifatida ko'rib chiqilishi kerak.

Tadbirkorlik faoliyati sohasidagi davlat nazorati tijorat va notijorat tashkilotlar tomonidan tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishda normativ hujjatlar talablariga rioya etilishini tekshirish va monitoring qilish tizimidir. Nazoratning bir turi bu prokuratura tomonidan Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasiga rioya etilishi va Rossiya Federatsiyasida amaldagi qonunlarning ijro etilishi, shu jumladan iqtisodiy faoliyat sohasidagi va ma'muriy nazoratning umumiy nazoratiga bo'lingan nazorat. Ma'muriy huquq faniga ko'ra nazorat va nazorat o'rtasidagi farq quyidagi eng xarakterli xususiyatlarga kamayadi:

a) nazorat organlari (shu jumladan prokuratura) o'zlariga bo'ysunmaydigan ob'ektlarga nisbatan o'z funktsiyalari va vakolatlarini amalga oshiradilar; nazorat organlari - asosan tashkilotlarga bo'ysunadiganlarga va ba'zi hollarda bo'ysunmaydigan ob'ektlarga nisbatan;

b) nazorat qilish jarayonida jinoyatchilarga nisbatan intizomiy choralar ko'rilishi mumkin; ma'muriy nazorat jarayonida jismoniy va yuridik shaxslarga nisbatan ma'muriy choralar qo'llaniladi;

c) nazorat qilish organlari nazorat qilinadigan ob'ektlar faoliyatining turli tomonlarini tekshirishda qatnashadilar; ma'muriy nazorat organlari o'zlarining nazorati ostidagi ob'ektlarda maxsus qoidalarga rioya qilinishini tekshiradilar.

Nazorat turlari, uni tasniflash asoslariga qarab farq qiladi. Shunday qilib, tekshirilgan faoliyat doirasi umumiy nazorat va maxsus nazoratni ajratib ko'rsatishimizga imkon beradi. Masalan, valyuta nazorati, soliq nazorati, byudjet nazorati va hokazolarni maxsus boshqaruvga o'tkazish mumkin.

Tekshirish bosqichiga va tekshirish maqsadiga qarab, dastlabki, joriy va keyingi nazorat ajratiladi. Dastlabki nazorat biznes parametrlariga mos kelishini oldini olish va oldini olishga qaratilgan. Joriy nazorat biznesning amaldagi faoliyatini baholashga qaratilgan. Keyingi nazorat davlat organlarining tadbirkorlik faoliyati sohasidagi ayrim qarorlari va tegishli natijalarning bajarilishini tekshirishni o'z ichiga oladi.

Uni kim boshqarishi va nazorat qiluvchi organlarning vakolatlari xususiyatiga qarab quyidagilar ajratiladi:

Rossiya Federatsiyasi Prezidentining nazorati;

Qonun chiqaruvchi (vakillik) hokimiyatlarning nazorati;

Ijro etuvchi hokimiyat organlari nazorati;

Sud nazorati.

Nazoratning barcha turlari bu yoki boshqa shaklda tadbirkorlik faoliyatiga ta'sir qiladi.

Biznes uchun soliq nazoratining ahamiyati juda katta. Biroq, bu tadbirkorlik faoliyatini o'zi nazorat qilishni anglatmaydi. Uning asosiy vazifasi tadbirkorning soliqlarni va boshqa soliq to'lovlarini to'lash to'g'risidagi qonun hujjatlari talablarini bajarishini tekshirish.

Tadbirkorlik faoliyati sub'ekti nuqtai nazaridan tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishni to'g'ridan-to'g'ri nazorat qilish katta qiziqish uyg'otadi.

Tadbirkorlik faoliyati ustidan to'g'ridan-to'g'ri nazorat, masalan, litsenziyalovchi organ tomonidan litsenziat talablariga va shartlariga rioya etilishini nazorat qilishni o'z ichiga olishi kerak.

Xalqaro avtomobil transportida tadbirkorlik faoliyati ustidan to'g'ridan-to'g'ri davlat nazorati ta'minlanadi.

Tadbirkorlik faoliyati ustidan to'g'ridan-to'g'ri nazorat qilishning odatiy misollaridan biri bu valyuta nazorati. Uning maqsadi valyuta operatsiyalarida valyuta qonunchiligiga rioya qilinishini ta'minlash.

Davlat nazorati (nazorati) va shahar nazorati jarayonida tadbirkorlarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida 2008 yil 26 dekabrdagi N 294-FZ-sonli Federal qonuni davlat nazorati (nazorati) va munitsipalitetni amalga oshirishda yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish to'g'risida. Nazorat "2008 yil 26 dekabrdagi 294-FZ-sonli" Davlat nazorati (nazorati) va munitsipal nazoratni amalga oshirishda yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish to'g'risida "(2011 yil 18 iyulda kiritilgan, 21.11-sonda kiritilgan o'zgartishlar). 2011) // SZ RF. 2008. N 52 (I qism). San'at. 6249 ..

Ushbu Federal Qonunda quyidagilar belgilangan:

Davlat nazorati (nazorati), shahar nazorati vakolatli organlar tomonidan yuridik shaxslarni, yakka tartibdagi tadbirkorlarni tekshirishlarni tashkil etish va o'tkazish tartibi;

Tekshirishlarni tashkil etish va o'tkazish jarayonida davlat nazorati (nazorati), shahar nazorati vakolatli organlarining o'zaro munosabatlari tartibi;