teskari tizimlar ham mavjud bo’ladi va ular
past kritik haroratli aralashish (PKHA)
tizim (
T
p
k
) deb yuritiladi.
Nazariy jihatdan ixtiyoriy polimer-erituvchi tizim sovutilganda
YuKHA va
qizdirilgan
PKHA kuzatilishi lozim. Ularning binodallari
bir-biriga teskari
to’ntarilgan kupolalar kabi bo’ladi va orasida
- haroratdan boshlanuvchi
-chiziq
(to’g’ri chizig’i) ham mavjud bo’ladi.
Polimerni erigan holatga o’tkazish uch yo’l
bilan amalga oshishi mumkin
(IV.2.2.3-rasmga qarang).
Birinchi yo’l
IV.2.2.3-rasm. Polimerlarni erigan holatga o’tkazish diagrammalari.
doimiy haroratda polimer-erituvchi tizimda konsentratsiyani o’zgartirish orqali yangi
tarkibga to’g’ri keladigan nuqta
(x
2
T
1
) ni nomoyillik
(x
1
T
1
) nuqtasidan chaproqqa
siljitishga asoslangandir. Ammo bunda eruvchanlik ancha sekin kechadi va
konstentratsiya ham kichik bo’ladi. Ustmolekulyar struktura hosil qiluvchi tizim
yaratish uchun bu yo’l samarasiz hisoblanadi.
Ikkinchi yo’l - tizim haroratni fazaviy
muvozanat egri chizig’idan (binodaldan) yuqoriga to uning qaynash darajasiga tomon
ko’tarishga asoslangandir. Bunda
(x
1
T
1
) nuqta
(x
1
T
2
) ga
siljiydi va erish jarayoni
tezlashadi.
Uchinchi yo’l -erituvchi tarkibini o’zgartirish orqali
T
v
k
pasaytirishga,
ya’ni binodalni 1- kupala holatidan 2-kupala holatiga qisqartishga asoslangandir.
Amaliyotda har uchala uslub qo’llaniladi. Ammo har uchala uslub
qo’llanilganda ham polimerning erish jarayoni ma’lum vaqtni talab qiladi. Bu
polimer va erituvchi molekulalarining o’zaro aralashishining kinetik qonuniyati
sifatida o’rganiladi.